«….
-Παπποῦ ἀγαπημένε, εἶπα, δῶσ’ μου μιὰν προσταγή.
Χαμογέλασε, ἀπίθωσε τὸ χέρι ἀπάνω στὸ κεφάλι μου, δὲν ἦταν χέρι, ἦταν πολύχρωμη φωτιά. Ὣς τὶς ῥίζες τοῦ μυαλοῦ μου περιχύθηκε ἡ φλόγα.
-Φτᾶσε ὅπου μπορεῖς, παιδί μου…
Ἡ φωνή του βαθιά, σκοτεινή, σὰν νὰ ‘βγαινε ἀπὸ τὸ βαθὺ λαρύγγι τῆς γῆς.
Ἔφτασε ὣς τὶς ῥίζες τοῦ μυαλοῦ μου ἡ φωνή του, μὰ ἡ καρδιά μου δὲν τινάχτηκε.
-Παπποῦ, φώναξα τώρα πιὸ δυνατά, δῶσ’ μου μίαν πιὸ δύσκολη, πιὸ κρητικιὰ προσταγή.
Κι ὁλομεμιάς, ὣς νὰ τὰ πῶ, μιὰ φλόγα σούριξε ξεσκίζοντας τὸν ἀέρα, ἀφανίστηκε ἀπὸ τὰ μάτια μου ὁ ἀδάμαστος πρόγονος μὲ τὶς περιπλεγμένες θυμαρόριζες στὰ μαλλιά του κι ἀπόμεινε στὴν κορφὴ τοῦ Σινᾶ μιὰ φωνὴ ὄρθια, γεμάτη προσταγή, κι ὁ ἀέρας ἔτρεμε:
-Φτᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!…»
(Νίκος Καζαντζάκης, ἀναφορὰ στὸν Γκρέκο, σελίδα 23, ἐκδόσεις Ἑλ. Καζαντζάκη, Ἀθῆναι 1965)
Ἔρχεται μία στιγμὴ στὴν ζωὴ κάθε ἀνθρώπου ποὺ πρέπει κάτι νὰ δῇ, ἢ κάτι νὰ ἀλλάξῃ ἢ κάτι νὰ μάθῃ.
Ἔρχεται μία στιγμὴ γεμάτη ἔντασι, γεμάτη πίεσι καὶ συνήθως πολὺ πόνο, ποὺ πρέπει νὰ κρατήσῃ τὴν ψυχραιμία του ὁ ἄνθρωπος καὶ νὰ πάρῃ τὶς ἀποφάσεις του.
Ἔρχεται μία στιγμὴ στὴν ζωή μας, τέτοια, ποὺ ὅμοιά της δὲν ἔχουμε ξαναζήσει.
Εἶναι ἐκεῖνα τὰ λιγοστὰ δευτερόλεπτα ποὺ μᾶς ἀλλάζουν διὰ παντὸς τὴν πορεία μας.
Ἐκεῖνα τὰ μικρὰ σὲ χρόνο δευτερόλεπτα, ποὺ ὅμως μοιάζουν σὰν αἰωνιότητα.
Μία στιγμή μας.. Ὅλη μας ἡ ζωή ἀνάποδα… Διαφορετικά… Ἀλλοιώτικα.
Αὐτὴ ἡ ῥημάδα, ποὺ ξέρουμε κατὰ βάθος πὼς θὰ φθάσῃ, ἀλλὰ ποτὲ δὲν εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ τὴν ἀντιμετωπίσουμε.
Ἐκείνη ἡ στιγμή, ποὺ μοιάζει μὲ θάνατο, ἀλλὰ τελικῶς εἶναι ἀνάστασις. Εἶναι αὐτὸ τὸ κάτι ποὺ μᾶς κάνῃ νὰ πάρουμε τὶς ἀποφάσεις μας καὶ νὰ σταθοῦμε πιὸ ὄρθιοι, πιὸ δυνατοί, πιὸ ὑπεύθυνοι. Ἢ νὰ πεθάνουμε .
Εἶχα χρόνια πολλὰ νὰ ἀνοίξω τὰ βιβλία τοῦ Καζαντζάκη. Ἡ Στεφανία μοῦ τὰ θύμισε. Καὶ ἦταν καλὸ αὐτὸ γιὰ ἐμέναν ἐτούτην τὴν ὥρα!
Διότι κάπως ἔτσι αἰσθάνομαι κι ἐγὼ! Ἢ θὰ κινηθῶ ἢ θὰ σβήσω!
Μϊα φωνή μέσα μου, πολὺ δυνατὴ καὶ καθάρια, μοῦ φωνάζει:
«φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Πῶς νά φθάσω ὅμως; Ποῦ νά φθάσω; Ποιάν πορεία νά διαλέξω; Πῶς νά ξεκινήσω; Ἀπό ποῦ; Μέ ποιόν τρόπο;
Γιὰ νὰ πάρῃς τὴν ἀπόφασι νὰ ξεκινήσῃς καὶ νὰ πᾶς κάπου ποὺ δὲν μπορεῖς, ἤ ποὺ πιστεύεις πὼς δὲν μπορεῖς, δύο λόγοι ὑπάρχουν. (Καθῶς φυσικὰ ὑπάρχουν καὶ χιλιάδες λόγοι γιὰ νὰ μὴν σοῦ συμβῇ!)
Ἢ ὁ θάνατος ἀγαπημένου προσώπου ἢ ἡ ἀνάγκη.
Ὁ Καζαντζάκης ἔγραψε αὐτὸ τὸ κεφάλαιο γιὰ νὰ προετοιμάσῃ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό γιὰ τὸν ἐπερχόμενο θάνατό του.
Ἔτσι κι ἐγώ, σήμερα καταγράφω κι ἀντιμετωπίζω τὸν ἄρτι ἀφιχθέντα μου θάνατο.
Δύσκολα ξεκινᾶμε γιὰ νὰ φθάσουμε κάπου ποὺ δὲν μποροῦμε. Πολὺ δύσκολα. Συνήθως καταλήγουμε στὸ νὰ φθάσουμε μόνον ἐκεῖ ποὺ μποροῦμε. Ἢ, ἀκόμη χειρότερα, νὰ φθάσουμε κάπου ποὺ πιστεύουμε πὼς μποροῦμε. Ἔτσι, ἀναίτια. Δίχως λογικὴ καὶ δίχως ἐπιχειρήματα.
«Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Καί τί γίνεται μέ τά ταβάνια; Μέ τίς πεποιθήσεις μας πού μᾶς κρατοῦν δεσμίους; Τί γίνεται μέ τούς φόβους μας; Μέ τίς ἀνασφάλειες; Τί γίνεται μέ αὐτά πού μάθαμε ἔως τώρα γιά ἐμάς καί γιά τόν κόσμο; Τί γίνεται;
Γιὰ νὰ ξεκινήσῃ κάποιος νὰ φθάσῃ ἐκεῖ ποὺ δὲν μπορεῖ, πρέπει νὰ ἀφήσῃ πίσω του ὅλα αὐτὰ ποὺ τὸν κρατοῦσαν στὸ ἐδῶ καὶ τώρα. Στὴν καθημερινότητά του. Στὴν ἐπιτυχημένη ἢ ἀποτυχημένη ζωή του.
Ἄρα, δὲν εἶναι μόνο τὸ «φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς» ἀλλὰ καὶ τὸ «κρατήσου μόνον ἀπὸ ἐσένα»! Δὲν ὑπάρχει τίποτα περισσότερο ἢ λιγότερο ἀπὸ ἐσένα!
«Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Τὸ λέω καὶ τὸ ξαναλέω στὸν ἑαυτό μου καὶ τρομάζω. «Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Γίνεται; Δὲν γίνεται… Θέλει μεγάλον κόπο, πόνο, δύναμι!
Ποιός τήν ἔχει αὐτήν τήν δύναμι; Ἰδίως ὅταν ἔχουμε μάθει νά ζοῦμε μέσα στήν εὐκολία καί τήν ἄνεσι;
Πόσα πρέπει νά ἀφήσω πίσω μου; Πόσα νά ξεγράψω; Πόσους δρόμους νέους νά χαράξω;
«Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Ξεκίνα, πήγαινε, προχῶρα, τρέχα, μὴν σταματᾶς, συνέχισε….
«Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
«Ναί, πρέπει νὰ ἀντέχῃς! Μόνον ἐσὺ ἀντέχεις! Οὐδεῖς ἄλλος ἀντέχει! Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Ποῦ εἶναι τό τέρμα; Ποιός θά τό δῇ; Πῶς μποροῦμε νά μάθουμε ἀπό τώρα τήν διαδρομή;
«Ξέρεις. Ξεκίνα. Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Εἶναι βουνό, δύσκολο, δίχως μονοπάτια. Εἴναι κι ἄγριο. Εἶναι καὶ χειμώνας. Εἶμαι καὶ δίχως συντρόφους.
«Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
«Μόνη σου!!! Μόνον μόνη σου! Μόνον μόνη σου! Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Σὰν ἠχῶ φθάνει στὰ αὐτιά μου ἡ φωνὴ τοῦ γέροντος Πάππου του. Σὰν νὰ «ξύπνησε» ὁ γέροντας καὶ νὰ μᾶς καλῇ!
«Φθᾶστε ὅπου δὲν μπορεῖτε!» Μᾶς φωνάζει!
Ὅλοι οἱ γέροντες ποὺ ἔζησαν στὰ ἄγρια βουνά, ἐλεύθεροι, μὲ τὴν καρδιὰ πεντακάθαρη καὶ τὸ βλέμμα τὸ γεμάτο οὐρανό, μᾶς καλοῦν:
«Φθᾶστε ὅπου δὲν μπορεῖτε!»
Ποῦ εἶναι τό «δέν μποροῦμε»; Ποῦ εἶναι τό «δέν μπορῶ»;
Πῶς θά μάθω; Πότε θά μάθω; Θά μάθω;
«Ξέρεις! Τόλμα! Ξεκίνα! Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Σήμερα ἀφήνω κάτι πίσω μου.
Ἕνα κομμάτι μου πέθανε. Τελείωσε. Ἢ θὰ σταθῶ δίπλα στὸ πτῶμα του καὶ θὰ κλαίω γιὰ τὴν ἀπώλεια, ἢ θὰ σταθῶ ὄρθια καὶ θὰ ξεκινήσω.
Θάνατος καὶ ἀνάγκη! Ταὐτόχρονα!
Ἀδιαπέραστα! Ἀνίκητα! Ζωογόνα!
«Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!» Μοῦ φωνάζει… Ξέρει αὐτός.. Ἐγὼ φοβᾶμαι… Ἀλλὰ… Ἀκούω! Μαθαίνω… Ἀντιλαμβάνομαι….
«Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Δὲν ἔχω ἄλλον δρόμο…. ΠΡΕΠΕΙ!!!!
Υ.Γ. Ἀφιερωμένο στὸν Θεῖο.
Σημείωσις:
Τὸ παραπάνω εἶναι γιὰ ἐμένα. Εἶμαι καλά. Ἴσως ὄχι ἀπόλυτα, ἀλλὰ εἶμαι καλά!
Ξεκίνησα ἐδῶ καὶ καιρό μίαν διαδρομή καὶ μόλις τώρα καταφέρνω νὰ περάσω τὸ «φρᾶγμα». Εἶναι δύσκολο, ἔως ἀδύνατον. Ἀλλὰ ξέρω πὼς θὰ τὸ περάσω. Ἕνα κομμάτι μου μὲ καλεῖ νὰ ἐπιστρέψω σὲ ὅλα ὅσα δὲν μὲ ξεβόλευαν, ἀλλὰ μὲ κρατοῦσαν στὸ «μπορῶ».
Εἶναι μία Πύλη. Εἶναι μία ἄλλη πραγματικότης. Δὲν μπορῶ νὰ περιγράψω μὲ λέξεις αὐτὸ ποὺ μοῦ συμβαίνει. Ἔχει βαθὺ πόνο καὶ μεγάλη χαρά. Κλαυσίγελως! Ἀλλὰ τόσο ἔντονος ποὺ ἀναρωτιέμαι γιὰ τὸ ἐὰν θὰ τὰ καταφέρω.
Τίποτα στὴν ζωή μας δὲν εἶναι τυχαῖον. Οὖτε ὁ Καζαντζάκης σήμερα ποὺ βρῆκε τὸν δρόμο νὰ φθάσῃ στὰ χέρια μου.
Ὅταν διάβασα τὸ ἀπόσπασμα σκέφθηκα πὼς τὸ ἔγραψε γιὰ ἐμένα. Ἀλλὰ μετὰ συνειδητοποίησα πὼς τὸ ἔγραψε γιὰ ὅλους μας.
Σήμερα δὲν θὰ σᾶς γράψω γιὰ τὰ καλὰ ποὺ ἔρχονται. Ἐγὼ εἶμαι ἐκεῖ καὶ τὰ ζῶ..
Σήμερα θὰ σᾶς ἀφήσω μὲ τὸν Καζαντζάκη. Αὐτὸ τὸ λίγο, τὸ μικρό, τὸ «Φθᾶσε ὅπου δὲν μπορεῖς!»
Δὲν ξέρω πῶς θὰ τὸ ἀντιληφθῇ ὁ κάθε ἀναγνώστης, ποιά εἶναι τὰ ὅριά του καὶ ποιοὶ οἱ δρόμοι ποὺ πρέπει νὰ διανύσῃ. Κρατῆστε το ὅμως ὥς παραίνεσι. Ἰδίως στὶς ἡμέρες ποὺ διαβιοῦμε εἶναι ἀπίστευτα σημαντική. Κρατῆστε το.
Αὐτὸ εἶναι δικό μου μονοπάτι. Καταδικό μου. Καιρὸς νὰ βροῦμε ὅλοι τὰ μονοπάτια μας.
Ἕνα ἀπὸ τὰ ἀγαπημένα μου κείμενα, ποὺ δημοσιεύθηκε πρώτη φορὰ στὶς 30 Δεκεμβρίου 2011, ἀλλὰ κάθε φορὰ ποὺ τὸ διαβάζω γίνομαι δυνατότερη.
