Το “οργανωμένο έγκλημα” στη σύγκρουση για την Ουκρανία
από:
Του Marc Galeotti, Foreign Policy, 1 Μαΐου 2014, Απόδοση κειμένου: Παντελής Καρύκας
Αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία λαμβάνει χώρα μια ασύμμετρη αναμέτρηση, η οποία είναι πολύ κοντά στο να εξελιχθεί σε κανονική πολεμική αναμέτρηση. Η Μόσχα έχει προκαλέσει εξεγέρσεις σε όλη την ανατολική Ουκρανία και φροντίζει να τις επεκτείνει και στη δυτική – περιοχή Οδησσού – όχι μακριά από την Υπερδνειστερία.
Ποια είναι όμως η ταυτότητα των εξεγερμένων ρωσόφωνων; Πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι οι εξεγέρσεις οργανώθηκαν από Ρώσους πράκτορες, οι οποίοι όμως, όπως πολλά στοιχεία καταδεικνύουν, συνεργάστηκαν με εκπροσώπους του οργανωμένου εγκλήματος που ανθεί στην Ουκρανία και γενικά με στοιχεία του υποκόσμου.
Ο αριθμός των Ρώσων πρακτόρων και στρατιωτικών που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί. Οι περισσότεροι δε από τους ενόπλους ρωσόφωνους είναι ντόπιοι, πολλοί από αυτούς λιποτάκτες του ουκρανικού στρατού και της αστυνομίας, αλλά και Ρώσοι «εθελοντές» που πέρασαν τα σύνορα για να βοηθήσουν τους συμπατριώτες τους στην Ουκρανία.
Οι ομάδες αυτές είναι οργανωμένες από τοπικούς «πολέμαρχους», οι οποίοι όμως σχετίζονται άμεσα με το οργανωμένο έγκλημα και έχουν τώρα την ευκαιρία από ξεπλύνουν τα αμαρτήματά τους και από τον υπόκοσμο να βρεθούν στην επιφάνεια. Για παράδειγμα, ένας τύπος που δήλωνε Ρώσος αντισυνταγματάρχης, ήταν στην πραγματικότητα ένας κοινός εγκληματίας και μόνο. Άλλωστε, στην Ουκρανία αλλά και στη Ρωσία, υπάρχει παράδοση όλα τα εγκληματικά στοιχεία να βγαίνουν στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια ταραχών, όπως έγινε και στην περίοδο 1918-20.
Η Ουκρανία ως κράτος και κοινωνία, μαστιζόταν πάντα από το οργανωμένο έγκλημα, από την σοβιετική κατάρρευση και εντεύθεν. Μέσα από τα συντρίμμια της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης ξεπήδησε μια νέα τάξη εγκληματιών, που σύντομα διαπλέχτηκαν με το κράτος και πολλοί από τους κατέληξαν να εμφανίζονται ως ευυπόληπτοι μεγαλοεπιχειρηματίες, οι οποίοι διατηρούσαν στενές σχέσεις με όλες τις πολιτικές ηγεσίες της Ουκρανίας, από την Τιμοσένκο, μέχρι τον Γιανουκόβιτς.
Η Ουκρανία βρέθηκε λοιπόν στη δίνη της παρούσας κρίσης βαθιά διαβρωμένη, με τους εκπροσώπους του οργανωμένου εγκλήματος στη χώρα να διατηρούν όμως στενές σχέσεις και με εγκληματικά δίκτυα της Ρωσίας. Στην Κριμαία, για παράδειγμα, ο νέος πρωθυπουργός Σερκέι Ακσιόνοφ, τη δεκαετία του 1990 ήταν γνωστός ως «Γκόμπλιν» και διατηρούσε δική του εγκληματική ομάδα. Μια μόνο φορά όμως βρέθηκε ενώπιον της δικαιοσύνης και ως δια μαγείας η υπόθεσή του τέθηκε στο αρχείο.
Η ρωσική εγκληματική οργάνωση «Solntsevskaya Bratva», με έδρα τη Μόσχα, σύμφωνα με πηγές της ρωσικής αστυνομίας ελέγχει την «θυγατρική» της, θα λέγαμε, οργάνωση στο Ντονέτσκ της ανατολικής Ουκρανίας και ήταν η οργάνωση που υποστήριζε και οικονομικά τον έκπτωτο Ουκρανό πρόεδρο Γιανουκόβιτς. Το παράρτημα του Ντονέτσκ της ρωσικής εγκληματικής οργάνωσης έχει αναλάβει, δε, την οργάνωση των διαδηλώσεων στην πόλη, εξαρχής.
Και στις λοιπές ουκρανικές πόλεις όπου έχουν ξεσπάσει φιλορωσικές εξεγέρσεις λειτουργούν παραρτήματα της ρωσικής και τοπικής μαφίας. Στην Οδησσό εδρεύει το μεγαλύτερο δίκτυο διακίνησης γυναικών της ανατολικής Ευρώπης, αλλά είναι και το δεύτερο, μετά το Κόσοβο, κέντρο διακίνησης ναρκωτικών από το Αφγανιστάν και τον Καύκασο. Οι νονοί της Οδησσού έχουν ταχθεί υπέρ της Ρωσίας εξασφαλίζοντας ως αντάλλαγμα την απρόσκοπτη διακίνηση των «προϊόντων» τους μέσω του λιμένα της Σεβαστούπολης, της ρωσικής, πλέον, Κριμαίας.
Για παράδειγμα, ο ρωσόφωνος δήμαρχος του Χαρκόβου, Γκενάντι Κέρνες, είχε αποδεδειγμένα στενές σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα, αλλά παράλληλα αποτελούσε έναν από τους στυλοβάτες και χρηματοδότες του καθεστώτος Γιανουκόβιτς. Όταν όμως επιχείρησε να αποκαταστήσει τις επαφές του με τη νέα κατάσταση στο Κίεβο, δέχτηκε δολοφονική επίθεση από αγνώστους για την «προδοσία» του.
Από την άλλη πλευρά, η εξέγερση κατά του Γιανουκόβιτς δεν έγινε γιατί κάποιοι στην Ουκρανία επιθυμούσαν η χώρα να αποκτήσει στενότερες σχέσεις με την ΕΕ, ή γιατί απλώς επιθυμούσαν την πτώση του θεωρούμενου ως ανθρώπου της Μόσχας προέδρου. Σε ένα βαθμό έγινε, γιατί οι απλοί Ουκρανοί πολίτες – όχι οι νεοναζί του Δεξιού Τομέα – σιχάθηκαν πλέον την απίστευτη διαφθορά που κυριαρχούσε παντού. Γιατί ο Δεξιός Τομέας είναι απόλυτα συνδεδεμένος με το οργανωμένο έγκλημα και ο ίδιος, ο νεκρός σήμερα, ηγέτης του Ολεξάντρ Μουζίσκο, ήταν, πέραν όλων των άλλων και μέλος της ουκρανικής μαφίας, καταζητούμενος μάλιστα για τη δράση του.
Η διαφθορά στην Ουκρανία και η παράδοση του ελέγχου της χώρας στο οργανωμένο έγκλημα, αποτέλεσε σε κάθε περίπτωση μια από τις βασικές αιτίες που η κατάσταση στη χώρα εξελίσσεται σήμερα όπως εξελίσσεται. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, πρώην πράκτορας και ο ίδιος, δεν θα μπορούσε στον ασύμμετρο πόλεμο που διεξάγει, να αφήσει εκτός σχεδιασμών του την όποια παράμετρο θα έκρινε ότι μπορεί να φανεί χρήσιμη για την επίτευξη του σκοπού του, την πλήρη αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας.