Θρακική γλώσσα: άλλη μια "ελληνική" γλώσσα;

Σάββατο, 3 Μαΐου 2014

Θρακική γλώσσα: άλλη μια "ελληνική" γλώσσα;

Mετά την ανακάλυψη αρκετών επιγραφών στη θρακική γλώσσα γίνεται όλο και περισσότερο κατανοητό ότι η στενότερη συγγενής της Θρακικής δεν είναι άλλη από την Ελληνική. Μάλιστα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο όρος «ελληνικές γλώσσες», για να χαρακτηρίσει μια σειρά γλωσσών όπως η παιονική (ίσως στην πραγματικότητα να πρόκειται για μια βορειοδυτική ελληνική διάλεκτο, όπως η μακεδονική),[1] η θρακική, η μεσσαπική (στη νότια Ιταλία) και η φρυγική (στη Μικρά Ασία). Φαίνεται ότι όλες αυτές οι γλώσσες προέκυψαν από ένα παλαιοβαλκανικό διαλεκτικό συνεχές, στο οποίο οι νότιες διάλεκτοι απετέλεσαν την καθαυτό Ελληνική και οι βόρειες τις υπόλοιπες γλώσσες, με τη μακεδονική διάλεκτο να κατέχει ρόλο συνδέσμου. Οι Φρύγες μετακινήθηκαν στη Μικρά Ασία και οι Μεσσάπιοι στη Νότια Ιταλία.[2]

            Τη στενή συγγένεια Θρακικής και Ελληνικής αναδεικνύουν  πρόσφατες επιγραφές από ναό του Απόλλωνα στην περιοχή της Ζώνης/Σαμοθράκης. Στηρίζομαι στο άρθρο του C. Brixhe (Zôné et Samothrace: lueurs sur la langue thrace et nouveau chapitre de la grammaire comparée?), κατεξοχήν ειδικού στα θέματα των παλαιοβαλκανικών γλωσσών. Ο Brixhe πιστεύει ότι η Ελληνική, η Θρακική και η Φρυγική θα μπορούσαν να είναι τόσο συγγενικές όσο είναι λ.χ. η Ρουμάνικη με την Πορτογαλική.  

            Πρόκειται για αφιερώσεις στον Απόλλωνα, ο οποίος καταγράφεται με τον τύπο ΑΒΟΛΟ. Ο τύπος αντιστοιχεί στην τυπική δοτική Ἀπόλλωνι (για τον Απόλλωνα). Στην Ελληνική, ωστόσο, υπήρχε και δεύτερος τύπος του ονόματος του θεού, χωρίς την επέκταση -ν-, όπως φανερώνεται από τους τύπους Ἀπόλλω, Ἀπέλλω που τους βρίσκουμε λ.χ. στην Αττική, τη Λακωνία ή τη Θήρα (πβ. και το ζεύγος Ποσειδῶνα και Ποσειδῶ). Ο θρακικός τύπος πρέπει να αντιστοιχεί σε Ἀβόλω < Αβόλωι, με μακρό -ο (=ω) στο τέλος, επειδή α) σε άλλες θρακικές επιγραφές το άτονο βραχύ -ο μετατρέπεται σε -ε, πράγμα που δεν συμβαίνει εδώ, και β) επειδή και σε άλλους θρακικούς τύπους το δεύτερο στοιχείο της διφθόγγου εκπίπτει (π.χ. καιε / καε βλ. παρακ.). Ο τύπος παρουσιάζει και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία: απλοποίηση του διπλού (λλ) σε απλό (λ), που όμως μπορεί να αποτελεί μόνο ορθογραφική σύμβαση, αφού συμβαίνει συχνά και στις αρχαϊκές ελληνικές επιγραφές. Και μετατροπή τουάφωνου κλειστού (π) σε ηχηρό κλειστό (b). Η δεύτερη φωνητική μεταβολή φαίνεται να αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο του βορειοελλαδικού χώρου, αφού εμφανίζεται και στη μακεδονική διάλεκτο (π.χ. Διγαία αντί Δικαία, επίθετο της Άρτεμης). Σε επιγραφές από το χώρο της Θράκης πβ. τα θρακικά ανθρωπωνύμια σε -τοκος (Σάδοκος και Σάτοκος, Αμάδοκος και Αμάτοκος). Πβ. επίσης Σιτάλκης και Σιδάλκης.

            Ο Απόλλων χαρακτηρίζεται με το επίθετο ΥΝΕΣΟ, το οποίο ως ομοιόπτωτος προσδιορισμός είναι επίσης στη δοτική. Σε ορισμένες επιγραφές απαντά μόνο του (χωρίς το θεωνύμιο), προφανώς ως λατρευτικός τίτλος. ΟBrixhe υποθέτει ότι αντιπροσωπεύει ένα επίθετο που στα Ελληνικά θα αντιστοιχούσε σε *ὄνησος < ὄνίνημι = ωφελώ, βοηθώ. Απαντά ως ανθρωπωνύμιο Ὄνησος/Ὄνασος.  Θα ισοδυναμούσε με το συνηθέστεροὀνήσιμος. Το αρχικό ο- κλείνει σε υ-, προφορά ου. Πβ. στην Ελληνική λ.χ. την παραλλαγή ἀπό και ἀπύ.

            Ακολουθεί στη μία επιγραφή σε ονομαστική το όνομα αυτού που έκανε την αφιέρωση: ΑΠΟΛΟΔΟΡΕ. Πρόκειται για το αντίστοιχο του Ἀπολλόδωρος. Παρατηρούμε έκπτωση του τελικού -ς. Το σύνολο των επιγραφικών θρακικών μαρτυριών μαρτυρεί έκπτωση των τελικών συμφώνων, όπως και στην Ελληνική. Μόνο που στην Ελληνική κατάφεραν να επιβιώσουν τα -ρ, -ν, -ς, ενώ στην πορεία προς τη Νέα Ελληνική ως τελικά σύμφωνα απέμειναν μόνο το -ς και το -ν (στην πράξη μόνο στις ρηματικές καταλήξεις, π.χ. έλυσαν). Η τροπή του ο σε ε μαρτυρείται στο βόρειο χώρο στη θεσσαλική (Ιστιαιώτιδα): λ.χ. επιγραφικό Κλίανδρες αντί Κλέανδρος,[3] όπου παρατηρούμε και το κλείσιμο του ε σε ι, αντίστοιχο του κλεισίματος του ο σε υ στη Θράκη. Πβ. στη Θάσο Διεσκορᾶς αντί Διοσκορᾶς.    

            Οι επιγραφές κλείνουν με τον ρηματικό τύπο ΚΑΙΕ/ΚΑΕ. Αντιστοιχεί στο ελληνικό ρήμα καίω και πρέπει να πρόκειται για γ΄ ενικό παρελθοντικού χρόνου (ελληνικό αντίστοιχο ἔκαιε ή ἔκαυσε). Παρατηρείται πάλι η τάση απώλειας του δεύτερου στοιχείου της διφθόγγου και η απώλεια των τελικών συμφώνων, όπως και στην Ελληνική: ἔλυε < *ἔλυετ (για το -τ, πβ. μέση φωνή ἐλύετο). Το ρήμα στη θρακική παρουσιάζεται αναύξητο. Πβ. τους πολυάριθμους αναύξητους τύπους στον Όμηρο, γεγονός που δείχνει ότι η αύξηση και στην Ελληνική για καιρό ήταν προαιρετική μέχρι να οριστικοποιηθεί η χρήση της. Το ρήμα στη θρακική πρέπει να υπέστη μια διεύρυνση της σημασίας του από το «καίω (προσφορές)» γενικά στο «θυσιάζω, προσφέρω». Πβ. την ανάλογη σημασιολογική εξέλιξη του ελληνικού θύω(καίω θυμιάματα) στο «θυσιάζω, προσφέρω στον θεό» και τη χρήση τουἀνέθυσε (<ἀναθύω) στην θέση του ἀνέθηκε (< ἀνατίθημι, προσφέρω, αφιερώνω) σε ελληνικές επιγραφές.       

Πηγή: http://heterophoton.blogspot.gr/2014/05/blog-post_3.html

Η γλώσσα των Παιόνων και η σύνδεσή της με την Ελληνική

Πέμπτη, 1 Μαΐου 2014

Η γλώσσα των Παιόνων και η σύνδεσή της με την Ελληνική

Οι Παίονες αναφέρονται για πρώτη φορά στην Ιλιάδα. Ο Όμηρος τους τοποθετούσε στον ποταμό Αξιό και την περιοχή της Αμυδώνος (Β 848-50, Π 187-88). Ο Ηρόδοτος τους συνέδεε με τον ποταμό Στρυμόνα και τους Φρύγες (5.13). [Για την στενή συγγένεια ανάμεσα στους Έλληνες και τους Φρύγες βλέπε ΕΔΩ] Ο Στράβων (7. απ. 37) τους συνέδεε επίσης με τους Φρύγες, αλλά και με τους Θράκες (7. απ. 11), μολονότι ο Ηρόδοτος (8. 185) και ο Θουκυδίδης (2.98) τους διαχώριζαν από τους δεύτερους. Ο Παυσανίας (5.1.3-5) παραδίδει μια γενεαλογία που ενσωματώνει βαθιά τους Παίονες στον ελληνικό κόσμο, αφού ο γενάρχης τους, ο Ενδυμίων, έχει διασυνδέσεις με τον Αμφικτύωνα και θεωρείται ταυτόχρονα γενάρχης των Παιόνων, των Επειών στην Ηλεία και των Αιτωλών, ενώ συνδέεται και με τον Αρκάδα. Σύμφωνα με την παράδοση που μεταφέρει ο Παυσανίας ο Παίων έφυγε από την Αιτωλία και τον πατέρα του Ενδυμίωνα και εγκαταστάθηκε πέρα από τον Αξιό.  

            Ό,τι πενιχρό έχει διασωθεί από την παιονική γλώσσα την συνδέει στενά με την Ελληνική. Ως παιονικές λέξεις παραδίδονται από τους αρχαίους συγγραφείς οι εξής: μόνωψ ή μόναπος (είδος ταύρου), τίλων (είδος ψαριοὔ), πάπραξ (είδος ψαριού). Ονόματα ανθρώπων: Άγις, Πατραός, Λύκπειος,Αυδολέων, Ευπόλεμος, Αρίστων. Τοπωνύμια: Πόντος, Βυλάζωρα, Άστιβος (απάτητος), Ιδομένη (πβ. Ιδομενεύς), Στόβοι (πβ. στείβω, στίβος, άστιβος, στοιβή κ.τ.λ.), Δύσορον (όνομα βουνού, πβ. δυσ- και όρος =δύσβατο βουνό). Θεωνύμια: Δύαλος (=Διόνυσος). Μια από τις φυλές τους ονομαζόταν Αγριάνες (< αγρός). Η πρωτεύουσά τους ονομαζόταν Αμυδών ή Αβυδών. Η διπλή παραλλαγή παραπέμπει σε τύπο *Αμβυδών και πιθανή ετυμολόγηση από ἀμβί (παραλλαγή του ἀμφί, με ηχηρό αντί δασύ όπως στη μακεδονική διάλεκτο, Φίλιππος-Βίλιππος, Φερενίκη-Βερενίκα και βλέπε και παραπάνω Βυλάζωρα = Φυλάζωρα;) και ύδων (πβ. ύδωρ)= και από τις δύο πλευρές του νερού, ποταμού. Πβ. Καλυδών (=με τα καλά νερά). Άλλα παιονικά εθνωνύμια: Δόβηρες, Λαιαῖοι (ίσως από το λαιός ή το λαός;), Σιροπαίονες, Παιόπλαι.

            Το αλφάβητο που χρησιμοποιούσαν οι Παίονες ήταν το ελληνικό, όπως φαίνεται από τις ελάχιστες επιγραφές και χαράγματα που έχουν σωθεί. Από την πόλη Βυλάζωρα έχει ανασκαφεί ελληνιστικός κάνθαρος με την προστακτική πίει (πιες) και μια πρόσφατη (2011) θραυσματική επιγραφή που φαίνεται να περιέχει τις λέξεις ΟΥΡΟΣ (όρος ή όριο) και ΙΡΟΣ (ιερός). Η απόδοση «όριο» φαίνεται πιο πιθανή, επειδή  η πέτρα πάνω στην οποία βρέθηκε η επιγραφή μοιάζει να ήταν λίθος-ορόσημο και να αποτελούσε τμήμα εισόδου ή πύλης σε κάποιον ιερό χώρο. Για την επιγραφή βλ. 

https://www.academia.edu/6546369/A_Paionian_Inscription_from_the_Bylazora_Acropolis

           

ΠΗΓΗ: http://heterophoton.blogspot.gr/2014/05/blog-post.html

Τι σημαίνει η ομηρική φράση ἱερὸν μένος και η ετυμολογία των λέξεων ιερός και μένος

Κυριακή, 11 Μαΐου 2014

Τι σημαίνει η ομηρική φράση ἱερὸν μένος και η ετυμολογία των λέξεων ιερός και μένος

από :  http://heterophoton.blogspot.gr/2014/05/blog-post_11.html

Η ομηρική φόρμουλα ἱερὸν μένος απαντά στην Οδύσσεια, πάντα μετά την πενθημιμερή τομή και πριν από ένα όνομα προσώπου στη γενική πτώση. Το όνομα αυτό είναι σχεδόν σε κάθε περίπτωση του Αλκίνοου,Ἀλκινόοιο. Μια φορά μόνο έχουμε τη γενική Ἀντινόοιο, που αποτελεί απλώς ένα μετρικό υποκατάστατο, ενώ η γενική Ἠελίοιο απαντά μόνο στον μεταγενέστερο ομηρικό ύμνο στον Απόλλωνα (στ. 371). Εκτός από δύο ύστερα παραδείγματα στον Κόιντο τον Σμυρναίο, τα οποία δεν έχουν το συνακόλουθο όνομα προσώπου, και εκτός από μεταγενέστερα ομηρικά παραθέματα (π.χ. στα έργα των σχολιαστών και των γραμματικών), ο τύπος δεν παραδίδεται εκτός του Ομήρου. Είναι φανερό, επομένως, ότι συνδεόταν ειδικά με το όνομα του Αλκίνοου.  

            Η λέξη ιερός στην εποχή του Ομήρου σήμαινε ό,τι και σήμερα, ενώ η λέξη μένος σήμαινε «δύναμη, οργή, πάθος». Ωστόσο η απόδοση «ιερή δύναμη του Αλκίνοου» δεν βγάζει νόημα. Θα πρέπει να καταφύγουμε στην ετυμολογία των λέξεων και να βρούμε την αρχική τους σημασία. Ετυμολογικά η λέξη ιερός (< ισερός) είναι ομόρριζη με τη λέξη ισχυρόςκαι η αρχική της σημασία ήταν ακριβώς αυτή, «δυνατός». Η σύνδεσή της με τη σφαίρα των θεών προέκυψε από το γεγονός ότι αυτοί ήταν οι κατεξοχήν ισχυρές οντότητες. Από την άλλη η λέξη μένος είχε την πρωταρχική σημασία «νους, σκέψη», αφού συνδέεται με τη ρίζα μεν-, η οποία δήλωνε ακριβώς την ικανότητα για σκέψη.[i] Συνεπώς η αρχική σημασία της φράσης στην επική παράδοση ήταν «η δυνατή σκέψη του Αλκίνοου». Το ότι πράγματι αυτή ήταν η αρχική σημασία ενισχύεται από το δεδομένο ότι όταν πρωτοδημιουργήθηκε η φράση εμπεριείχε ένα ξεκάθαρο λεξιλογικό παίγνιο: Αλκίνοος είναι ετυμολογικά «αυτός που έχει δυνατή σκέψη», από το αλκή = δύναμη και το νους. Συνεπώς η φράση κυριολεκτικά σήμαινε «η δυνατή σκέψη Αυτού-που-έχει-δυνατή-σκέψη»! Άρα δεν έχει άδικο ο λεξικογράφος Ησύχιος, όταν ισχυρίζεται ότι η φράση δεν είναι τίποτα άλλο από μια περίφραση για το όνομα του Αλκίνοου.

[Katz, “Inherited poetics”, στο Bakker, A Companion to the Ancient Greek Language, Blackwell 2010]    

---

[i] Η ρίζα στη βαθμίδα μν- δίνει τον αναδιπλασιασμένο ενεστώτα μιμνήσκω, τα ουσιαστικάμνήμη, ανάμνηση, μνημοσύνη, μνήμων κ.ά. Στην βαθμίδα μεν- δίνει εκτός από το μένος και τη λέξη μέντωρ. Στην βαθμίδα μον- δίνει λ.χ. τον παρακείμενο μέμονα. Στην βαθμίδα μαν-/μαιν- δίνει τις λέξεις μανία, μαίνομαι, μαινάδα, μάντις κ.ά. Όλες οι λέξεις έχουν να κάνουν με την διανοητική ικανότητα του ανθρώπου (μέντωρ) ή την έλλειψή της (μανία).   

ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΟΥΝ ΤΑ ΛΕΞΙΚΑ ΓΙΑ ΝΕΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ

ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΟΥΝ ΤΑ ΛΕΞΙΚΑ ΓΙΑ ΝΕΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ

(GD-ELLAS) Φαρμακείον: Χώρος όπου πωλούνται φάρμακα και λοιπά παραφαρμακευτικά προϊόντα από     εξειδικευμένο πανεπιστημιακώς προσωπικό. Συνώνυμον: Εκλογικόν Κέντρον! 
...................................................................................................................................................

Με μία δυνατή αφίσα, τα φαρμακεία της Αττικής-όπως είχαν προαναγγείλει οι φαρμακοποιοί-μετατρέπονται σε εκλογικά κέντρα κατά της κυβέρνησης, αντιδρώντας στις κυβερνητικές παρεμβάσεις κατά του κλάδου.

Στην πρώτη σελίδα η αφίσα αναφέρει:
“Θεμελιώνουμε το μέλλον της νέας Ελλάδας.
    Πετύχαμε ανεργία ρεκόρ!
    Μειώσαμε τις συντάξεις στο μισό!
    Τετραπλασιάσαμε τις αυτοκτονίες!
    Διαλύσαμε την Παιδεία!
    Υποθηκεύσαμε τη χώρα!
    Καταστρέψαμε τη Δημόσια Υγεία!
    Πετύχαμε η συμμετοχή για φάρμακα να είναι μεγαλύτερη από την αξία τους!
    Στηρίξτε μας.

Για να συνεχίσουμε το succes story.
Στις εκλογές, βάλτε μας στη θέση που μας αρμόζει”!

Ανοιχτή επιστολή προς τους πολίτες

Στην πίσω σελίδα, με ανοικτή επιστολή προς τους πολίτες, οι φαρμακοποιοί υπογραμμίζουν τα προβλήματα που αντιμετώπισε τις χρονιές του μνημονίου όλη η κοινωνία.
«Οι φαρμακοποιοί δεχτήκαμε, και εμείς, αλλεπάλληλα χτυπήματα, που οδήγησαν στην απελπισία εκατοντάδες συναδέλφους μας και απειλούν να αφανίσουν τον κλάδο μας.
Ωστόσο, το θέμα δεν είμαστε εμείς, όπως δεν είναι και κάθε μεμονωμένη ομάδα του πληθυσμού μας, όσο και αν προσπάθησαν να μάς φέρουν αντιμέτωπους μεταξύ μας.
Το μεγάλο πρόβλημα της χώρας μας σήμερα είναι ότι μάς επιβάλλουν μία πολιτική εξαθλίωσης των πάντων και απαξίωσης όλων των κοινωνικών κατακτήσεων των πολιτών:
Της Παιδείας, της Υγείας, της αξιοπρεπούς διαβίωσης, του αισθήματος ασφάλειας, της εργασίας.
Μία πολιτική που υποτίθεται ότι γίνεται στο όνομα του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης, αλλά στην ουσία υποθηκεύει τη χώρα μας και το μέλλον των παιδιών μας.
Μία πολιτική, που γκρεμίζει τα φαρμακεία, τα δημόσια νοσοκομεία, τα σχολεία, ακόμη και τις λαϊκές αγορές, για να τα παραδώσει στα μεγάλα συμφέροντα που καραδοκούν.

Η αναλγησία δεν είναι success story

Όλη αυτή η αναλγησία δεν είναι ανάπτυξη, ούτε success story
Είναι η επέλαση των συμφερόντων σε βάρος του λαού μας.
Μην τους πιστεύεις άλλο μετά από τόσες φορές που μάς κορόιδεψαν.
Μην τους αφήσεις να συνεχίσουν να καταστρέφουν τη χώρα μας, τη Δημόσια Υγεία, τη φαρμακευτική περιθαλψη.
Στις εκλογές που έρχονται είναι η ευκαιρία σου.
Ξέρεις τι θα κάνεις!
Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής”.

ΠΗΓΗ: http://iatrikostypos.com/ellada-k2/14411

Μία ….Ποντιακή ἀνάγνωσις τοῦ Σοφοκλέους.

 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΑΠΟ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΦΙΛΟΝΟΗ ΠΟΝΤΙΚΗ

απο: http://filonoi.gr/2011/06/06/pontiakossofoklis-2/comment-page-1/#comment-28792

 

 

 

 

 

 

1 Vote

Μοῦ ἀρέσει ἡ ίδέα. Ἕλκω καταγωγή ἀλλὰ δὲν ἔχω διδαχθεῖ τὰ Ποντιακά. Ἐκτὸς ὁλίγων λέξεων, εἶμαι ἀδαής. Καὶ μοῦ ἀρέσει ἡ διάλεκτος τῶν παππούδων μου. Εἶναι μαγική. Καὶ εἶμαι ἀτυχής ποὺ δὲν τὴν διδάχθηκα. 

Ἡ προσπάθεια ὑπέροχη κι ὁ Σοφοκλῆς ἐπίσης. Ἐλπίζω νὰ γίνῃ εὑρέως γνωστή καὶ ἄνθρωποι σὰν ἐμένα νὰ ἐπανεκπαιδευθοῦμε. 

Φιλονόη.

(ἀπό Καθημερινή)

Μια νέα ανάγνωση του Σοφοκλή

Του Θαναση Τσιγγανα

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. «Νέπε, Θόδωρε, θα βαλτς ατα με τον Κρέονταν;», ρώτησε η Αντιγόνη του Σοφοκλή όταν «συνάντησε» τον συγγραφέα της στα Ποντιακά πριν από λίγο καιρό. «Και ντο δουλείαν εχ ατός με τ’ εμόν το χρέον τ’ ιερόν;», απάντησε ο Θόδωρον (Κωνσταντινίδης)… Ο 70χρονος εκπαιδευτικός και συγγραφέας από την Κοζάνη, με τη βοήθεια του γιου του Στάθη, καταπιάστηκε να μεταφέρει το αρχαίο κείμενο της Αντιγόνης κατευθείαν στα Ποντιακά, σαν ένα χρέος προς τον εαυτό του και όλους του Πόντιους, και τα κατάφερε. Η Αντιγόνη του Σοφοκλή στην ποντιακή διάλεκτο που έχει ήδη κυκλοφορήσει, είναι ένα ξεχωριστό παράθυρο γλωσσικής απόδοσης, «μια νέα ανάγνωση», όπως λέει ο συγγραφέας. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν μεγάλη και εξέπληξε.

Γιατί την Αντιγόνη; «Η Αντιγόνη είναι γόνος ενός οίκου καταραμένου από τον Θεό. Αντιγόνη και Μήδεια μου θυμίζουν την τραγική μοίρα των πατέρων μας, τον ξεριζωμό που έχει αποδοθεί σε κατάρα. Από μαθητής πάντα είχα μια ιδιαίτερη αδυναμία στην Αντιγόνη. Σε ένα ποντιακό στίχο του κειμένου λέει “Θεού κατάρας και βοήν”. Η Αντιγόνη είναι η ηρωίδα που επικεντρώνει την οργή των Θεών για τα σφάλματα των προγόνων της. Πολύ τολμηρό, θα μπορούσε κανείς, με τη σημερινή κρίση, να πει ότι η νέα γενιά επικεντρώνει την μήνιν των σφαλμάτων που διέπραξε η δική μας γενιά…».

«Η ποντιακή φωνή της Αντιγόνης είναι πιο κοντά από ιστορικής άποψης στη γλώσσα που πρωτακούστηκε στο θέατρο της Αρχαίας Αθήνας. Η ποντιακή είναι η διάλεκτος η οποία θεωρείται ότι προέρχεται από την τοπική όψιμη ελληνιστική κοινή και μορφοποιήθηκε σε χώρο με ιωνικό υπόστρωμα», σημειώνει στον πρόλογο της έκδοσης ο καθηγητής Ιστορίας της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας κ. Κωνσταντίνος Φωτιάδης. Η μεταγλώττιση, πάντως, δεν ήταν εύκολη υπόθεση, παρ’ όλο που ο κ. Κωνσταντινίδης προτίμησε η απόδοση να είναι στη σημερινή Ποντιακή. «Υπήρξαν μάλιστα και αντιρρήσεις φίλων γλωσσολόγων που μου είπαν ότι θα προτιμούσαν τη γλώσσα της γιαγιάς, αλλά έτσι δεν θα διαφέραμε από το να κάνουμε την ποντιακή διάλεκτο… μούμια. Η γλώσσα είναι κίνηση κι ότι δεν κινείται πεθαίνει», ανέφερε ο κ. Κωνσταντινίδης

«Αυτήν την περίοδο», προσθέτει, «παρατηρείται στην Ευρώπη μια στροφή στις διαλέκτους. Από διαλέκτους προήλθε και η νέα ελληνική γλώσσα, συνεπώς η ενασχόληση με τα σημερινά Ποντιακά δεν αποτελεί παρακωλυτικό παράγοντα της πληρέστερης εκμάθησης της γλώσσας, αλλά γέφυρα υπαγωγής στα Aρχαία και αναγωγής στα Nέα Eλληνικά».

Επρεπε επίσης να διατηρηθεί η διάνοια του έργου, το μέτρο, τα σχήματα λόγου, τα χορικά. Μάλιστα, το σημείο που ο Φύλακας μιλάει στον Κρέοντα κάνοντας λογοπαίγνιο με τη λέξη δόξα, στην ποντιακή διάλεκτο δεν μπορούσε να αποδοθεί έτσι (… μεγάλο κακό ο άρχοντας να σχηματίζει απόψεις εσφαλμένες…) κι έγινε «κακόν τρανόν ο Κύριον, να κυριεύκεται α’ σο ψέμαν» (μεγάλο κακό ο Αρχοντας, ο Κύριος, να κυριεύεται ο ίδιος, να κατακτιέται από το ψέμα και να μη σχηματίζει σωστή αντίληψη…), ένας στίχος για τον οποίο ο κ. Κωνσταντινίδης «αφιέρωσε» τέσσερις ώρες.

Η έκδοση, που περιλαμβάνει σχόλια και λεξικό, χρειάστηκε ένα χρόνο περίπου με καθημερινή εργασία 8-10 ωρών.

Στα Ποντιακά μιλούν ήδη (έχουν μεταγλωττιστεί) ο Λυσίας (Λόγος υπέρ του Αδυνάτου), ο Περικλής (Επιτάφιος) και σε λίγο καιρό θα τα μιλούν ο Πλάτωνας (Αλληγορία του Σπηλαίου), ο Αριστοτέλης (Ηθικά Νικομάχεια) και οι «Βάτραχοι» του Αριστοφάνη.

Φράσεις της αρχαίας Ελληνικής που λέμε και σήμερα!

Τετάρτη, 23 Απριλίου 2014

Φράσεις της αρχαίας Ελληνικής που λέμε και σήμερα!

Παρ’ όλες τις επιρροές που έχει δεχθεί η γλώσσα μας, εντούτοις χρησιμοποιούμε στον 
καθημερινό λόγο, εκφράσεις αυτούσιες, προερχόμενες από την αρχαία Ελληνική. 
Αυτές αποτελούν την απόδειξη ότι η γλώσσα είναι το μοναδικό πολιτισμικό κληροδότημα, 
το οποίο παραμένει ανεπηρέαστο από το χρόνο
Είναι λοιπόν χρήσιμο να μάθουμε ή να θυμηθούμε, από που προέρχονται και από ποιούς 
ελέχθησαν για πρώτη φορά.
 
- Αιδώς Αργείοι: όταν θέλουμε να καταδείξουμε αισθήματα ντροπής αναφερόμενοι 
σε κάποιον άλλο.Ειπώθηκε από τον Στέντορα (σε έντονο ύφος) προς τους Αργείους
 κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, με σκοπό να τους ανυψώσει το ηθικό όταν 
ο Αχιλλέας αποχώρησε από τη μάχη. (Ομήρου Ιλιάδα – Ε 787) 

- Αντίπαλον δέος: όταν αναφερόμαστε σε ισχυρό αντίπαλο.
(Θουκυδίδης – Γ 11) 

- Από μηχανής θεός: μη αναμενόμενη βοήθεια – λύση – συνδρομή σε κάποιο πρόβλημα 
ή δύσκολη κατάσταση.Προέρχεται από θεατρικό τέχνασμα στην αρχαία Ελλάδα που 
χρησιμοποιούσαν οι τραγικοί ποιητές όταν ήθελαν να δώσουν διέξοδο στη πλοκή 
του έργου και στο οποίο κατά τη διάρκεια της παράστασης εμφανιζόταν ένας Θεός επάνω 
σε εναέρια κατασκευή (γερανός).

- Αρχή άνδρα δείκνυσι: όταν οι πράξεις – έργα χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο στον οποίο 
αναφερόμαστε. (Βίας ο Πριηνεύς – Σοφοκλής…. Αντιγόνη 62) 

- Ασκοί του Αιόλου: σε περιπτώσεις επικείμενων δεινών – καταστροφών.
Ο Αίολος έδωσε έναν ασκό στον Οδυσσέα ο οποίος περιείχε ανέμους. Όταν λοιπόν 
οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό, απελευθερώθηκαν οι άνεμοι και παρέσυραν 
το πλοίο στο νησί των Λαιστρυγόνων. (Ομήρου Οδύσσεια Κ 1-56) 

- Αχίλλειος πτέρνα: αδύνατο σημείο
Η φράση προέρχεται από το μύθο του Αχιλλέα, σύμφωνα με τον οποίο, όταν τον βύθιζε 
στο αθάνατο νερό η μητέρα του, επειδή τον κρατούσε από τη φτέρνα, στο συγκεκριμένο 
σημείο του σώματός του παρέμεινε θνητός.

- Βίος αβίωτος : ζωή ανυπόφορη.
(Χίλων Ο Λακεδαιμόνιος) 

- Γαία πυρί μειχθήτω: σε περιπτώσεις καταστροφής, όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

- Γη και ύδωρ: υποδηλώνει περιπτώσεις υποταγής , πλήρους υποχώρησης, παράδοσης 
άνευ όρων. Η φράση προέρχεται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο οι Πέρσες 
απεσταλμένοι ζήτησαν από τους Σπαρτιάτες γη και ύδωρ σε ένδειξη υποταγής.
(Ηροδότου Ιστορία V 17-18) 

- Γόρδιος δεσμός: αναφέρεται σε περιπτώσεις δύσκολων προβλημάτων (άλυτων).
Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις δύσκολων καταστάσεων, όπως αυτή που αντιμετώπισε
 ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν προσπάθησε να λύσει ένα πολύπλοκο κόμπο, το «γόρδιο 
δεσμό» τον οποίον σύμφωνα  με τον χρησμό όποιος τον έλυνε θα γινόταν κυρίαρχος της 
Ασίας. (Αρριαννού 11 3)

- Δαμόκλειος σπάθη: απειλητικές καταστάσεις
Η φράση προέρχεται από επεισόδιο που συνέβη μεταξύ του τυράννου των Συρακουσών 
Διονυσίου και του Δαμοκλή, ενός αυλικού κόλακα , όταν ο πρώτος θέλοντας να δείξει 
στο Δαμοκλή πόσο επικίνδυνο ήταν το αξίωμα του τυράννου τον έβαλε να καθίσει στον 
θρόνο, ενώ από πάνω του κρεμόταν ξίφος σε μια τρίχα αλόγου.

- Διέβην τον Ρουβίκωνα : σε περιπτώσεις που λαμβάνεται μία παράτολμη απόφαση.
Η φράση αποδίδεται στον Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος όταν το 49 π.Χ. αποφάσισε να 
κηρύξει εμφύλιο πόλεμο στην Ιταλία, πέρασε με το στρατό του τον ποταμό Ρουβίκωνα 
κατευθυνόμενος προς την Ρώμη.

- Δούρειος Ίππος: αναφέρεται σε περιπτώσεις δολιότητας, ή δώρων τα οποία υποκρύπτουν 
δόλο. Η φράση προέρχεται από τον Όμηρο και αναφέρεται κατά την περίοδο των 
Τρωικών πολέμων τότε που οι Έλληνες ενώ χάρισαν στους Τρώες ξύλινο άλογο μεγάλων 
διαστάσεων ως αφιέρωμα στους Θεούς, στο εσωτερικό του ήταν κρυμμένοι ο Οδυσσέας 
με τους συντρόφους του, οι οποίοι άνοιξαν τις πύλες της Τροίας στους υπόλοιπους Έλληνες
(Ομήρου Οδύσσεια λ 529) 

- Δρακόντεια μέτρα: αναφέρεται σε περιπτώσεις λήψης αυστηρών – σκληρών μέτρων
Η φράση προέρχεται από τον Δράκοντα (7ος αιώνας π.Χ) αρχαίο νομοθέτη των Αθηνών, 
ο οποίος ήταν γνωστός για τους αυστηρούς και σκληρούς νόμους που επέβαλε.

- Eξ απαλών ονύχων: αναφέρεται στην νηπιακή ηλικία κυριολεκτικά, ή σε παλαιότερη 
χρονική περίοδο μεταφορικά. Η φράση χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τη νηπιακή 
ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος έχει μαλακά νύχια.

- Έπεα πτερόεντα: αερολογίες, αβάσιμα επιχειρήματα.
Ομηρική έκφραση βασισμένη στην αντίληψη ότι τα λόγια όταν εκστομίζονται τα παίρνει 
ο αέρας. (Ομήρου Ιλιάδα Α 201) 

- Επί ξυρού ακμής : στην κόψη του ξυραφιού, σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίσιμο 
σημείο. Ομηρική φράση η οποία ειπώθηκε από το Νέστορα στο Διομήδη στην προσπάθειά 
του να τον παροτρύνει για συμμετοχή στον πόλεμο εναντίον των Τρώων.
(Ομήρου Ιλιάδα Κ 173) 

- Εκατόμβη: Θυσία με πολλά θύματα, μεγάλη απώλεια.
Εκατόμβη στην αρχαία Ελλάδα ονόμαζαν την θυσία
κατά την οποία γινόταν προσφορά από εκατό βόδια στους θεούς. (Ομήρου Ιλιάδα Α 65) 

- Ες αύριον τα σπουδαία: Αργότερα θα ασχοληθούμε με τα σοβαρά ζητήματα – θέματα, 
αναβολή. Τη φράση είπε ο Θηβαίος Αρχίας, όταν έλαβε το γράμμα που τον προειδοποιούσε 
ότι κινδυνεύει από τον Πελοπίδα. (Πλουτάρχου Πελοπ. 10) 

- Ή ταν ή επί τας : Ή θα την φέρεις νικητής (ασπίδα) ή θα σε φέρουν επάνω της νεκρό…
……ή θα επιτύχουμε, ή θα αποτύχουμε. Τη φράση έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα 
παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο. 
(Πλουτάρχου Λακεδαιμ. Αποφθ.16) 

- Ήξεις αφήξεις: Λέγεται όταν κάποιος αλλάζει συνεχώς γνώμη.
Η φράση προέρχεται από το χρησμό του μαντείου των Δελφών « ήξεις αφήξεις ου θνήξεις 
εν πολέμω». Η θέση του κόμματος πριν ή μετά το αρνητικό μόριο ου, καθορίζει και τη 
σημασία του χρησμού.

- Κέρβερος: Σκληρός, ανυποχώρητος.
Προέρχεται από το ομώνυμο τέρας που φύλαγε τον Άδη και δεν επέτρεπε την είσοδο.

- Κέρας Αμαλθείας: Παραπέμπει σε πλούτο – αφθονία υλικών αγαθών.
Η φράση προέρχεται από περιστατικό όπου η Αμάλθεια έτρεφε το μικρό Δία με κέρατο 
κατσίκας γεμάτο γάλα και μέλι.

- Και συ τέκνον Βρούτε: Φράση που απευθύνεται σε πρόσωπα που προδίδουν την 
εμπιστοσύνη μας.
Την είπε ο Καίσαρας, όταν αναγνώρισε τον Βρούτο ανάμεσα στους δολοφόνους του.

- Κόπρος του Αυγείου: Συγκεντρωμένες ατασθαλίες – καταστάσεις οι οποίες δύσκολα 
διορθώνονται.
Η φράση προέρχεται από άθλο του Ηρακλή, κατά τον οποίο καθάρισε την κοπριά από 
τους στάβλους του Αυγείου.

- Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα: Λέγεται για όσους υπερηφανεύονται και καυχώνται 
για ανεπιβεβαίωτα κατορθώματα και καλούνται να αποδείξουν ότι λένε την αλήθεια.
Η φράση προέρχεται από Αισώπειο μύθο σύμφωνα με τον οποίο κάποιος ισχυριζόταν 
ότι κάποτε στη Ρόδο έκανε ένα πολύ μεγάλο άλμα και του ζήτησαν να το επαναλάβει 
λέγοντάς του την παραπάνω φράση. (Αισώπου Μύθοι «Ανήρ Κομπαστής») 

- Mηδένα προ του τέλους μακάριζε : Μην βιάζεσαι να μακαρίσεις κάποιον πριν το τέλος.
Με αυτή τη φράση σχολίασε ο Σόλωνας τους θησαυρούς του Κροίσου, όταν ο τελευταίος 
τους έδειξε με υπερηφάνεια. (Ηροδότου Ι 32 7) 

- Κύκνειο άσμα: Η τελευταία ενέργεια – πράξη – έργο κάποιου.
Προέρχεται από το τελευταίο τραγούδι του κύκνου πριν το θάνατό του.
(Πλάτωνος Φαίδων 84 Ε)

- Ιστός της Πηνελόπης : Λέγεται για έργο που δεν τελειώνει.
Η φράση είναι από τον Όμηρο όπου στην Οδύσσεια αναφέρεται στην Πηνελόπη η οποία 
ύφαινε ένα ύφασμα την ημέρα και το ξήλωνε τη νύχτα, θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες 
μέχρι να γυρίσει ο Οδυσσέας από την Τροία. (Ομήρου Οδύσσεια τ 149) 

- Κουτί της Πανδώρας : Εμφάνιση πολλών δεινών ταυτόχρονα.
Η φράση προέρχεται από τη μυθολογία, σύμφωνα με την οποία ο Δίας για να τιμωρήσει 
τους ανθρώπους έδωσε στην Πανδώρα ως δώρο ένα κιβώτιο γεμάτο με όλες τις συμφορές, 
με αποτέλεσμα μόλις το άνοιξε να βγουν όλα τα δεινά, εκτός από την ελπίδα.

- Ο κύβος ερρίφθη: Η απόφαση έχει ληφθεί.
Τη φάση είπε ο Καίσαρας όταν αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο.

- Προκρούστειος Κλίνη: Προσαρμογή κάποιας κατάστασης βάσει συμφέροντος
Προέρχεται από τον μυθικό κακούργο Προκρούστη ο οποίος έδενε τα θύματά του σε 
κρεβάτι κι έπειτα τους έκοβε ή εξάρθρωνε τα πόδια, προκειμένου να τους φέρει σε ίσο 
μήκος με το κρεβάτι.

- Μέμνησο των Αθηναίων : Μην ξεχνάς αυτόν που πρόκειται να εκδικηθείς.
Τη φράση έλεγε καθημερινά ένας υπηρέτης στο Δαρείο (κατόπιν εντολής του) 
υπενθυμίζοντας ότι έπρεπε να τιμωρήσει τους Αθηναίους, διότι συμμετείχαν στην 
πυρπόληση των Σάρδεων. (Ηροδότου V 105) 

- Μερίς του λέοντος : Το μεγαλύτερο μερίδιο. (Αισώπου μύθοι «Λέων και αλώπηξ»)

- Κομίζω γλαύκα εις Αθήνας: Όταν λέγονται ήδη γνωστά πράγματα Η φράση λέγεται διότι 
στην Αθήνα η γλαύκα, η κουκουβάγια, ήταν γνωστή, σαν σύμβολο της Αθήνας και 
εικονιζόταν παντού, όπως στις στροφές των σπιτιών, στα νομίσματα κ.λ.π. (Αριστοφάνη, 
Όρνιθες, 301)

μεταφορά από: http://kerverosm.blogspot.gr/2014/04/blog-post_1003.html

ΠΗΓΗ: http://www.epsilonellas.gr

H βραχοσκεπή Σεϊντί κοντά στην Αλίαρτο φιλοξένησε Homo Sapiens

από: http://ellinondiktyo.hellinon.net/?p=541

29/12/2013 ανάρτηση από nave

Της Γιωτας Συκκα    http://news.kathimerini.gr/

Το Σεϊντί στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ως σπήλαιο. Ομως είναι μια βραχοσκεπή με μικρό βάθος. Το ασβεστολιθικό πέτρωμά του, διαβρωμένο από τις χιλιετίες και τα νερά της βροχής, θεωρείται εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, όσο για τον θόλο του με τις εγχάρακτες αλλοιώσεις, είναι μια επιπλέον όμορφη εικόνα στα μάτια του επισκέπτη που φτάνει ώς εκεί.

ΔΕΙΤΕ ΠΑΛΑΙΩΤΕΡΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΕΔΩ ΜΑΣ ΣΥΝΔΕΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΑΣ  ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΟΛΛΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΚΟΨΟΥΝ 

ΚΆΠΟΙΟΙ …ΔΙΚΑΙΏΝΟΝΤΑΙ

Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν στα μέσα του περασμένου αιώνα έφεραν στο φως παλαιολιθικά κατάλοιπα και πλειστοκαινική πανίδα μεγάλων θηλαστικών, ενώ στα κατώτερα στρώματα της βραχοσκεπής λιθοτεχνίες από πυριτόλιθο, ίχνη φωτιάς, οστά και δόντια θηλαστικών, υπολείμματα οστράκων, ακόμη και κατάλοιπα διατροφής των ενοίκων του·ορισμένα από αυτά μάλιστα χρονολογούνται 30.000 πριν.
Ο Πάρις Βαρβαρούσης (με μελέτες, δημοσιεύσεις και θητεία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και του Μονάχου) στο βιβλίο του «Σεϊντί, παλαιολιθική κατοίκηση στη Βοιωτία» (εκδ. Παπαζήση) φωτίζει αυτή τη βραχοσκεπή που βρίσκεται δίπλα στην εθνική οδό Θήβας

- Λιβαδειάς, τρία μόλις χιλιόμετρα ανατολικά της Αλιάρτου.

Σε 166 σελίδες παρουσιάζει τις ανασκαφικές έρευνες των Γερμανών αρχαιολόγων Rudolf Stampfuss και Elisabeth Schmid, που πραγματοποιήθηκαν περίπου στα μέσα του περασμένου αιώνα στο Σεϊντί και βεβαίωσαν κατοίκηση από την Ανώτερη Παλαιολιθική. Με τρόπο γλαφυρό αλλά ταυτόχρονα επιστημονικό, όπως σημειώνει εύστοχα η προϊσταμένη της Θ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αλεξάνδρα Χαραμή. Μια χρήσιμη έκδοση για κάθε αναγνώστη που επιθυμεί να μάθει για τον προϊστορικό πολιτισμό της Βοιωτίας και ιδιαίτερα της Αλιάρτου.

Η αποκάλυψη της συγκεκριμένης βραχοσκεπής θεωρείται θεμελιώδους σημασίας, γιατί, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, άλλαξε ουσιαστικά τον χάρτη της Ελλάδας, που εμφανιζόταν μέχρι τότε χωρίς αποτύπωση παλαιολιθικών θέσεων. Στον αναγνώστη (αν και απουσιάζουν οι εντυπωσιακές φωτογραφίες) δίνει κάθε πληροφορία για τον προϊστορικό πολιτισμό της Βοιωτίας κατά την εποχή του λίθου, λεπτομέρειες για αντιπροσωπευτικά ευρήματα, τα οποία αποκαλύπτουν τον τρόπο ζωής και τις συνθήκες διαβίωσης των προϊστορικών κατοίκων.

Ο κ. Βαρβαρούσης κάνει λόγο για το «εγχείρημα Σεϊντί», αναφέρεται στα συμπεράσματα των αρχαιολόγων και τα πρώτα δείγματα παλαιολιθικής ζωής στην Ελλάδα, αφού μέχρι τότε, στον χάρτη διασποράς των ευρημάτων παλαιολιθικής περιόδου στην Ευρώπη, το νότιο τμήμα των Βαλκανίων, η χώρα μας, «εμφανιζόταν ως λευκό σημείο». Η Γαλλίδα καθηγήτρια Catherine Perlès υποστήριξε πως στη θέση αυτή της Βοιωτίας αποκαλύφθηκε το 1941 από τον R. Stampfuss για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια στρωματογραφική ακολουθία της Ανώτερης Παλαιολιθικής. «Αλλά θα έπρεπε να περιμένουμε μέχρι τη δεκαετία του ’60 για να αρχίσουν οι συστηματικές έρευνες…».

Ο Aυστριακός Josef Fischer έχει υπογραμμίσει πως στο Σεϊντί οφείλεται το πρώτο ανασκαφικό υλικό Παλαιολιθικής εποχής στην Ελλάδα, ενώ ο Καναδός αρχαιολόγος Nicolas Rolland έγραψε ότι η βραχοσκεπή αυτή έχει «συμβολική σημασία λόγω της πρωτογενούς γνώσης που πρόσφεραν τα πολιτισμικά του ευρήματα στην προϊστορική αρχαιολογία». Εποχές δύσκολες, αφού όπως έχει σημειώσει και η καθηγήτρια Γεωργία Κουρτέση-Φιλιππάκη (Πανεπιστήμιο Αθηνών), αυτή η σύντομη ανασκαφή που έγινε κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής «θα μπορούσε να δώσει κάποια ώθηση στη διερεύνηση της Παλαιολιθικής στην Ελλάδα, αν οι συγκυρίες δεν ήταν τόσο δύσκολες».

Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν εγκατάσταση στην περιοχή ανθρώπων από την εποχή των παγετώνων.

Αν για τις νεότερες περιόδους το Σεϊντί υπήρξε στρατηγικό πέρασμα, οι σημειώσεις της Elisabeth Schmid μάς τονίζουν πως αποτέλεσε σταθμό για τους κυνηγούς τροφοσυλλέκτες. Μην ξεχνάμε όμως ότι από εκεί περνούσαν οι θρησκευτικές πομπές μέσω Θήβας και Λιβαδειάς, για συμβουλευθούν το Μαντείο στους Δελφούς. Σήμερα, κατά τον συγγραφέα της έκδοσης, θα μπορούσε «να αποτελέσει έναν νέο εκπαιδευτικό και τουριστικό σταθμό». «Η βεβαίωση ότι η βραχοσκεπή φιλοξένησε ανθρώπους του είδους Homo Sapiens προκαλεί όχι μόνο το επιστημονικό ενδιαφέρον αλλά και του ευρύτερου κοινού». Το πολιτισμικό προϊόν Σεϊντί, πιστεύει ο Π. Βαρβαρούσης, είναι πολλαπλά αξιοποιήσιμο. Προσφέρει νέο εκπαιδευτικό υλικό, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει και αφετηρία ανάδειξης του τοπικού προϊστορικού πολιτισμού, σε συνδυασμό με άλλους αρχαιολογικούς σταθμούς της περιοχής.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ  ΠΑΛΑΙΌΤΕΡΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ

ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Από την Νότα Κυμοθόη

από: http://www.hellinon.net/HellinikiGlossa.htm

Στις αρχές της Κρητιδικής περιόδου, πριν από 140.000.000 χρόνια, αναδύθηκε μέσα από τη θάλασσα η Πελαγονική Οροσειρά, που πήρε το όνομά της από την Πελαγονία της Δ. Μακεδονίας. ’ρχιζε από την Ήπειρο και συνέχιζε στην Δ. Μακεδονία, τον Όλυμπο, την Μαγνησία, την Εύβοια, τις Β. Σποράδες, την Αττική, τις Κυκλάδες, την Σάμο, την Ικαρία, μέρος των Δωδεκανήσων και την Μικρά Ασία. Έτσι στην ασύλληπτη αυτή χρονική περίοδο σχηματίστηκε ο πρώτος Ελληνικός χώρος σαν μια τεράστια οξεία γωνία.

Στα έγκατα αυτoύ του πρώτου Ελληνικού χώρου υπήρχαν δυο βαθειές υποθαλάσσιες τάφροι, η "αύλαξ της Πίνδου" και η "Ιόνιος αύλαξ" που χωρίζονταν από ένα ψηλό τείχος το "ύβωμα του Γαβρόβου". Η αποσάθρωση των ορεινών όγκων μετά από ραγδαίες βροχές, τα όστρακα των θαλασσίων ζώων καθώς και όλα τα κελύφη των μικροοργανισμών κατακάθιζαν σαν ιζήματα στους πυθμένες αυτών των τάφρων ώσπου ξαφνικά σημειώνουν μια νέα κοσμογονική αναστάτωση. Γύρω στα 35.000.000 χρόνια μια ανοδική ώθηση των πυθμένων, σχηματίζει την επιβλητική οροσειρά της Πίνδου. Την ίδια εποχή η πανίσχυρη αυτή πυθμενική άνοδος ευθύνεται για τη δημιουργία των ’λπεων, των Πυρηναίων και των Ιμαλάϊων κι από τα γαλάζια βάθη της θάλασσας αναδύεται η Αιγαιίς. Είναι μια ενιαία και αδιαίρετη ξηρά που ορίζει τον Ελληνικό χώρο από το Ιόνιο πέλαγος έως την Μικρά Ασία και τις νότιες ακτές της Κρήτης. Μια περίοδος κατάφυτη όπου μετακινούνται μεγαθήρια σπονδυλωτά (Πικέρμι Αττικής Δεινοθήρια ύψους 4 μέτρων, ανασκαφές 1912)

Για μερικά εκατομμύρια χρόνια διαρκεί μια περίοδος μεταμορφώσεων και κατακερματισμού της Αιγαιίδος, κατά την οποία καταποντισμοί μεγάλων τμημάτων ξηράς και εισόρμηση της θάλασσας μέσα στη γη δημιουργεί εσωτερικές μεγάλες λίμνες. Η μεγαλύτερη λίμνη σχηματίζεται στο σημερινό Κρητικό Πέλαγος και μικρότερες βόρεια κι ανατολικά των Σποράδων και ανατολικά της Εύβοιας. Πριν από 18.000.000 χρόνια ψηλές οροσειρές έκλειναν αυτές τις λίμνες, όπως της κεντρικής Θεσσαλίας και της Λοκρίδας. Η Αιγαιίς αποτελεί το λίκνο των Ελλήνων, των πρώτων ανθρώπων της γης, οι οποίοι ζούσαν σε σπήλαια γύρω από τις λίμνες (σπήλαια περιοχής Γλά, σπήλαιο Σεϊντή Θηβών ευρήματα 12.000 χρόνια π.χ., σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής όπου βρέθηκε κρανίο γυναίκας περιόδου 75.000 χρόνια π.Χ., και σπήλαιο Φράγχθι Αργολίδας όπου βρέθηκε ανθρώπινος σκελετός 7.630 χρόνων π.Χ. και στη λεκάνη της Θεσσαλίας όπου βρέθηκαν εργαλεία 100.000 χρόνια π.Χ.) και σε πολλούς άλλους λιμναίους οικισμούς σε βορειότερα σημεία της Ελλάδος. Η ανθρώπινη κνήμη 11.000.000 ετών π.Χ. που βρέθηκε από τον ανθρωπολόγο ’ρη Πουλιανό στα Τρίγλια Μακεδονίας αποδεικνύει την ύπαρξη ανθρώπου σε ένα τόσο μακρινό χρονικό παρελθόν.

Η θάλασσα όμως προχωρούσε μέσα στη γη της Αιγαιίδας λόγω των πολλών ρηγμάτων από σεισμούς με σπουδαιότερο αυτόν του ηφαιστείου της Ελλάδας που ξεκινάει 26.000.000 χρόνια π.Χ. στην παλιότερη νησίδα με κέντρο έκρηξης τη Σαντορίνη και πριν 12.000.000 χρόνια π.Χ. χωρίζονται τα νησιά του Ιονίου από το τμήμα της Ήλιδας, της Αχαΐας και της Λακωνίας κι ανατολικά δημιουργείται ο Αιγαίος ποταμός. Ένας όγκος υδάτων από τη διάβρωση της Ποντιοκασπίας και της Προποντίδας που συγκέντρωνε τα νερά του Αξιού, Στρυμώνα και Έβρου και σιγά -σιγά δημιουργούνται τα νησιά του Αιγαίου. Όμως για 2.000.000 χρόνια συνεχίζουν να γίνονται σημαντικές γεωλογικές ανακατατάξεις κι έχει αρχίσει αργά- αργά η περίοδος των ψυχρών και θερμών εποχών με αλλεπάλληλες καταβυθίσεις, κατακλυσμούς και εισχώρηση της θάλασσας μέσα στη στεριά.

Περί το 26.000 χρόνια π.Χ. έχουμε τον κατακλυσμό του Ωγύγου (Ωγυγία είναι η Βοιωτία ) ακολουθεί ο κατακλυσμός του Δαρδάνου και του Δευκαλίωνος το 12.000 π.Χ., οι μνήμες των οποίων διασώζονται στο έπος του Γιλγάμου και στη Γένεση ως κατακλυσμός του Νώε.

Οι άνθρωποι για να γλιτώσουν μπήκαν σε κοίλωμα ξύλων που επέπλεαν πάνω από τα νερά, δηλαδή μπήκαν μέσα σε ληνό. Ο ληνός αυτός μπορεί να ήταν το πατητήρι που πατούσαν τα σταφύλια, μπορεί να ήταν η σκάφη που έπιναν τα ζώα νερό, μπορεί να ήταν και απλώς μια γούρνα ξύλου, αλλά κι ένα πλεούμενο σκάφος εκείνης της εποχής, ένας ληνός. Αυτοί οι άνθρωποι που γλίτωσαν από τον κατακλυσμό, γλίτωσαν γιατί είχαν προστασία μέσα στο ληνό και βγήκαν σώοι όταν αποσύρθηκαν τα νερά.

Έτσι εξηγείται και το όνομα Έλ-ληνες, αυτοί που ελαύνουν από το ληνό, που έρχονται από εκεί. Όσο για τον όρο "Προσέληνοι" και "Προσεληναίοι" δηλώνει καθαρά την μετακίνηση από τον ληνό, δηλαδή αυτοί που βγήκαν έξω από το ληνό, από τη σκάφη, από το πλεούμενο που τους γλίτωσε. Αναφορές υπάρχουν για τον όρο "Προσέληνες" σε Αριστοτέλη, Νόννο, Στ. Βυζάντιο, Απ. Ρόδιος, διότι μαρτυρούσαν ακόμα στις ημέρες τους την αλήθεια, για την πραγματική ονομασία των Ελλήνων.

Αλλά η Ελληνική γλώσσα τι ηλικίας είναι; Από τον πλούτο των γλωσσικών λημμάτων που έχει αποδεικνύεται πανάρχαια. Αν δούμε το πρόγραμμα "Μουσαίος" του Θησαυρού της Ελληνικής Γλώσσης, εκδόσεως του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας των Η.Π.Α., στις αρχές του 1990 περιείχε 70.000.000 γλωσσικά λήμματα και με την ολοκλήρωσή του θα περιέχει τουλάχιστον 150.000.000 γλωσσικά λήμματα. Απλά αναρωτιέμαι. Ο χρόνος των 4.000 ετών που κάποιοι λένε πως έχει ηλικία η γλώσσα μας ήταν αρκετός για έναν τέτοιο πλούτο γλωσσικών λημμάτων; Όχι! Διότι η Ελληνική γλώσσα έχει την απόλυτη σαφήνεια και την ακρίβεια της γεωμετρίας που απαιτούν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Η Ελληνική γλώσσα είναι η μητέρα όλων των υπολοίπων γλωσσών, οι οποίες είναι απλώς διάλεκτοί της, γι' αυτό και δεν μπορούν τα Ελληνικά να μεταφραστούν με ακρίβεια σε καμιά άλλη γλώσσα. Διότι αν θέλουμε να επικοινωνήσουμε ηλεκτρονικά με έναν υπολογιστή και του γράψουμε το Αγγλικό ρήμα "write", αυτός δεν θα καταλάβει τι ακριβώς εννοούμε με τη μια αυτή λέξη. Διότι "write" στα Αγγλικά σημαίνει γράφω, γράφεις, γράφουμε, γράφετε, γράφουν και γράφειν. Ενώ αν γράψουμε στα Ελληνικά το ρήμα "γράφω" αντιλαμβανόμαστε αμέσως όλοι πως εννοούμε ΓΡΑΦΩ και μόνον αυτό, τίποτα άλλο. Είμαστε ακριβείς. Αυτή είναι η Ελληνική γλώσσα: ακριβής, ευκρινής και σαφής. Διότι ο Ελληνικός πολιτισμός είναι καθαρά πολιτισμός του Λόγου. Αν πάρουμε να συγκρίνουμε τα Λατινικά με τα Ελληνικά, θα δούμε πως η Αρχαία Ελληνική γλώσσα έχει τριπλάσιους ρηματικούς τύπους σε ένα ομαλό ρήμα της, απ' όσους διαθέτει κι έχει η Λατινική. Αυτό σημαίνει πως έχει η Ελληνική γλώσσα τριπλάσια ακρίβεια αποδόσεως ενός νοήματος, απ' αυτήν που διαθέτει η Λατινική γλώσσα. Αν δε αναφερθούμε στην "Διαλεκτική" θα δούμε πως είναι η τέχνη του "διαλέγεσθε βάσει λογικής" και η λογική είναι μία και μοναδική σε όλο τον κόσμο. Στηρίζεται στις αρχές της Νόησης, στην αρχή της Ταυτότητος, στην αρχή έλλειψης Αντιφάσεων, στην αρχή του Τρίτου Αποκλείσεως και στην αρχή του Αποχρώντος Λόγου. Ο διαλεκτικός δεν είναι προκατειλημμένος. Σέβεται τις απόψεις του άλλου, ελέγχει τις έννοιες που χρησιμοποιούνται στον διάλογο με τον συνομιλητή του και συζητεί, δεν κουβεντιάζει. Μέρος της συζήτησης είναι η ελεγκτική και η μαιευτική μέθοδος σύμφωνα με τον Σωκράτη και τον μαθητή του Πλάτωνα που κατάφερε να την κάνει αυτή τη μέθοδο επιστήμη. Η σύγκριση λοιπόν με τις σύγχρονες γλώσσες στο θέμα "ακρίβεια απόδοσης νοήματος" δίνει απογοητευτικά αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει πως η Ελληνική γλώσσα δεν μεταφράζεται ακριβώς και σαφώς κι ευκρινώς σε καμιά άλλη γλώσσα του κόσμου μας, διότι το αληθινό της νόημα δεν μπορεί να αποδοθεί. Κι όταν λέω Ελληνική γλώσσα εννοώ όλο το εύρος της απ' αρχής έως σήμερα και ως σύνολο της Αρχαίας Ελληνικής η οποία έως τις ημέρες μας κατακρεουργήθηκε εγκληματικά σε τούτο τον ιερό τόπο, από όσους είχαν κι έχουν στα χέρια τους το θέμα "παιδεία".

Στις Λατινικές σελίδες κυριαρχεί η λέξη "res" ενώ στις Ελληνικές σελίδες η λέξη "Λόγος". Η Λατινική είναι γλώσσα των πραγμάτων κι όχι του Λόγου όπως η Ελληνική.

Ευρήματα Ελληνικής γραφής, όπως λένε οι "ειδικοί" για να πείσουν υποστηρίζοντας "άλλα" υπάρχουν θαμμένα μέσα στα έγκατα της γης και κάποια ελάχιστα βρέθηκαν. Έχουμε ευρεθέντα θραύσματα, όπως αυτό το ηλικίας 6.000 ετών π.Χ. που βρέθηκε στα Γιούρα Αλοννήσου από τον Αδαμάντιο Σάμψων με τα Ελληνικά γράμματα Α,Δ,Υ., ακόμα την πινακίδα του Δισπηλιού με γραφή από το 5.250 π.Χ. Αλλά το πιο σπάνιο εύρημα είναι το μέγα κληροδότημα της Ελληνικής Γλώσσας, το οποίο κανείς δεν μπορεί μήτε να αμφισβητήσει, αλλά μήτε να υποστηρίξει πως προέρχεται από κάποιο άλλο γλωσσικό ιδίωμα ή μόρφωμα. Η Ελληνική γλώσσα υπάρχει με τα περισσότερα γλωσσικά λήμματα. Ιδού! Ας την μελετήσουν οι ειδικοί από το ΄Αλφα της ως το Ωμέγα της, ας την συγκρίνουν με όποια άλλη γλώσσα κι ας βγάλουν τα συμπεράσματά τους, για το ποια δημιουργήθηκε πρώτη κι από που�

Μου δόθηκε κληρονομιά η Ελληνική γλώσσα ως μητρική μου γλώσσα, καθώς και όλος ο Ελληνικός πολιτισμός! Πιστεύω πως η Ελληνική Γραφή συνυπήρχε με την Εικονογραφική και Συλλαβογραφική Γραφή, όπως στις ημέρες μας συνυπάρχει η Αλφαβητική Γραφή με την Εικονογραφική Γραφή κάποιων Υπηρεσιών ( της Τροχαίας ας πούμε).

Είμαι υπερήφανη που είμαι Ελληνίδα και οι διάλογοι του Πλάτωνος ήταν για μένα η καλύτερη προπόνηση για το πλησίασμα αυτής της αλήθειας, διότι ο Πλάτων είναι ο μεγαλύτερος Δάσκαλος της Ανθρωπότητας. Λόγος σημαίνει: έναρθρος λόγος, προφορικός, γραπτός, λέξη, απόφθεγμα, απόκριση μαντείου, γνωμικό, ρητό, παροιμία, φήμη, σκέψη, λογική, λογισμός, παγκόσμιος νομοτέλεια, μελέτη, μαθηματική σχέση, αιτία και τον Υιό του Θεού.

Εμείς θέλουμε να στρέψουμε τον κόσμο να καταλάβει πως η γνώση είναι δύναμη κι αυτή η δύναμη αποκτιέται με την ανάγνωση των γραπτών κειμένων, των Ελληνικών βιβλίων. Το διάβασμα βιβλίων είναι μια συνήθεια και ο Αριστοτέλης ήταν σε όλη του τη ζωή ένας ακούραστος αναγνώστης γι' αυτό δικαίως ονομάστηκε "Νους". Η συνεχής μόρφωση αποτελεί παιδεία και η Ελληνική παιδεία είναι η διαμόρφωση του ανθρώπου. Αυτή η διαμόρφωση επιτυγχάνεται από το πολίτευμα, την κοινωνία, την οικογένεια, την λογοτεχνία, την θρησκεία και την φιλοσοφία κι όλα αυτά μορφοποιούν, δηλαδή μορφώνουν τον άνθρωπο σε ’νθρωπο όταν έχει κατά νου το ρητό "γηράσκω αεί διδασκόμενος".

" Φάος ρυέντης εσύ κι εγώ μια κυανή Περεηφικόλα "

στιχ. από το "Ερώ" της Ν. Κυμοθόη