Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η
Η
ΕΠΙ ΠΟΙΜΝΗ ΔΙΠΟΔΙ… ΕΠΙΣΤΗΜΗ
(ή άλλως η τέχνη της νομής των ανθρώπων, ή
κοινώς… πολιτική)
Μάλιστα…! Γενάρης μήνας τού δωδέκατου χρόνου τού
εικοστού πρώτου αιώνα!
«Ε και; Μιά χρονολογία είναι…», θα μου πείς. Ρέ φιλαράκο, τί
ε καί μού λές; Για κοίτα καλά… Εικοστός πρώτος αιώνας, λέω. «Ωραία, εικοστός
πρώτος αιώνας και τί πάει να πεί αυτό;». Εντάξει, κατάλαβα… Βλέπεις αλλά δεν
…βλέπεις, ακούς αλλά δεν …ακούς. Εντάξει, θα προσπαθήσω λοιπόν να σού εξηγήσω.
Εικοστός πρώτος
αιώνας πάει να πεί χιλιάδες χρόνια ανθρώπινου πολιτισμού. Χιλιάδες χρόνια που
χρειάστηκαν ο πρωτόγονος άγριος άνθρωπος να γίνει αυτό που σήμερα λέμε
…άνθρωπος. Τι έγινε; Άνθρωπος;; Και πως δηλαδή ορίζουμε τον άνθρωπο; Έμφρον όν;
Λογικό; Σκεπτόμενο; Στοχαζόμενο; Δημιουργικό; Ένα όν που χαίρεται την ύπαρξή
του και πράττει με συνείδηση για να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του;
ΧΑ!.....ΧΑ και ήμαρτον! Τίποτα από όλα αυτά. Τίποτα!
Το μόνο που
κατάφερε μετά από χιλιάδες χρόνια, από άγριος άνθρωπος να γίνει για λίγες
στιγμές άνθρωπος αλλά μετά…, πάνω που είχε καταφέρει δηλαδή να αντιλαμβάνεται
το φυσικό του περιβάλλον και να αναπτύσσει το πνεύμα του - αυτό το θεϊκό
χάρισμα – «γύρισαν» τα μυαλά του και …πάπαλα! Σαν εκείνον που μόλις έμαθε να αρμέγει την κατσίκα για να
παίρνει το γάλα της, έδωσε ξάφνου μια κλωτσιά στο καδί κι έχυσε το γάλα…, ω
ναί!!!
Με μία όμως
ουσιώδη διαφορά. Ο πρωτόγονος άγριος άνθρωπος από τη στιγμή που βγήκε από το
χώμα, ζούσε όπως και τα άλλα ζωντανά στον ίδιο ρυθμό, στον ρυθμό της επιβίωσης.
Ενστικτωδώς! Σήμερα; Σήμερα όμως ζεί – παρ’ όλο το θαύμα που συντελέστηκε στον
εγκέφαλό του - πολύ πιο άγρια και
μάλιστα συνειδητά! Σήμερα είναι που του ταιριάζει απόλυτα ο χαρακτηρισμός “αγριάνθρωπος”! Γιατί ενώ εξελίχθηκε
στα βάθη των αιώνων το πνεύμα, ο νους, η σκέψη, η λογική και όλες οι συναφείς
και συμπαθείς παρελκόμενες έννοιες, αυτό που κατάφερε τελικά είναι να δοξάσει
και να υμνήσει τον πόλεμο, την πείνα, την δυστυχία, την φτώχεια, το έγκλημα,
την αναισθησία, την καταρράκωση της ανθρώπινης υπόστασης, την ασέβεια στο
φυσικό του περιβάλλον, την ανηθικότητα σε όλες τις εκφάνσεις της, καθώς και ένα
σωρό άλλα …κακούδια… Και όλα αυτά
συνειδητά! Έχοντας πλήρη γνώση του πράττειν και καμαρώνοντας σαν παγώνι για
όλα αυτά!
Το δόγμα του
είναι το… ΕΓΩ πάνω απ’ όλα, ΕΣΥ μόνο θα
υπακούς, δουλικά… Ο θάνατός σου (όχι τόσο σωματικός, όσο πνευματικός) η ζωή
μου. Η ψυχή του φωτιά καταστροφική, όχι παραγωγική και δημιουργική. Τι και αν ο
Ηράκλειτος χτυπούσε το καμπανάκι λέγοντας πως:
Ο
πόλεμος είναι πατήρ πάντων και των πάντων βασιλεύς.
Και άλλους τους
αναδείχνει θεούς και άλλους ανθρώπους,
άλλους τους κάνει δούλους και άλλους
ελεύθερους.
(Πόλεμος
πάντων μεν πατήρ εστι, πάντων δε βασιλεύς,
και τους
μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους
εποίησε
τους δε ελευθέρους)
Μέσα στο αλώνι
της απανθρωπιάς είναι απαγορευμένοι οι καρποί εκείνοι που είναι
απαραίτητοι χρησιμότατοι και
ωφελιμότατοι για το πνεύμα και την λογική, για το συναίσθημα και την ψυχή, για
τον άνθρωπο και την ζωή… Αντί λοιπόν να χρησιμοποιεί και να επεξεργάζεται τους
καρπούς-αξίες αυτούς που είναι οι κατάλληλοι, όχι μόνο για την βελτίωση των
συνθηκών της ζωής αλλά και για την ανάδειξη και εξύψωση της ύπαρξής του, αφού
αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά του από τα άλλα έμβια και «άλογα» όντα,
κατεργάζεται οτιδήποτε είναι σε αυτόν ευάρεστο, ευχάριστο και χρήσιμο, εις
βάρος του άλλου. Ποτέ για το κοινόν ηθικά όφελος.
Η λέξη ισότητα δεν υπάρχει στην συνείδησή του. Υπάρχει
βέβαια στο λεξιλόγιό του μόνο και μόνο για να στρεβλώνει και να διαστρεβλώνει,
να πλέκει και να διαπλέκει, με τα δικά του μέτρα και σταθμά.
Όροι όπως: ισότητα, αδελφοσύνη, ελευθερία, δημοκρατία,
αρετή, ηθική, σεβασμός, αγάπη, ανθρωπιά, πολιτισμός και ένα σωρό άλλες
σπουδαίες έννοιες και ιδέες τις χρησιμοποιεί σαν τα πιόνια μιάς σκακιέρας με
σκοπό την εξαπάτηση του κοινωνικού συνόλου. Για τον σκοπό αυτό δημιούργησε τις
πολιτικές παρατάξεις, τα κόμματα, τις ερμητικά κλεισμένες λέσχες, τις «ειδικές»
υπηρεσίες, ώστε να μπορεί να έχει τον έλεγχο, τον απόλυτο έλεγχο στα πράγματα
και στις συνειδήσεις.
Ο κοινοβουλευτισμός
ήταν απόρροια πολλών προσπαθειών του εξουσιαστή να μπορέσει να εφαρμόσει ένα
πρότυπο κατοχής και ελέγχου της εξουσίας που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντά του.
Και στο όνομα των προαναφερθέντων αξιών,
με εξειδικευμένα τερτίπια και λεκτικά παίγνια, όχι μόνον αποπροσανατολίζει το
κοινωνικό σύνολο, αλλά το κατευθύνει μεθοδικά και σταθερά στην απαξίωση όλων
των ωφέλιμων αγαθών. Το κατευθύνει με μαθηματική ακρίβεια στην εξαθλίωση!!!
Ο σκοπός
«καθαγιάζει» τα μέσα. Πάνω σε αυτή την πολιτική και συμπαιγνιακή σκακιέρα, με
βασικό χορηγό την διαπλοκή, κινεί τα πιόνια κατά την δική του βούληση. Γνωρίζει
να εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις όποιες αδυναμίες, όπως επίσης γνωρίζει πολύ
καλά να «στοχεύει» και να «τοξοβολεί» και μάλιστα πολύ… «διακριτικά», τις προσωπικότητες-αξίες,
εκείνες οι οποίες είναι ικανές να του σταθούν εμπόδιο στον σκοπό του. Χρησιμοποιεί
μηχανισμούς με τέτοιον τρόπο ώστε η κοινωνική μάζα αντί να αντιλαμβάνεται το
ηλίου φαεινότερον, να αντιπαλεύεται μέσα της για τα δήθεν «πλεονεκτήματα» και
«μειονεκτήματα», για τα «υπέρ» και τα «κατά» του κάθε μηχανισμού. Αντί λοιπόν
να ανυψώνεται καθαρά και ξάστερα η προσωπικότητα εκείνη που έχει τα εφόδια να
ανυψώσει μαζί της και το κοινωνικό σύνολο, ίσα κι όμοια, καταπατιέται και
σπρώχνεται προς τον «καιάδα» επειδή απλά δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της…
«μεγάλης ιδέας» του εξουσιαστή. Αυτό το φροντίζουν «επάξια» τα πολιτικά κόμματα
σε συνεργασία με τις προϊστάμενες «αρχές»…, λέσχες, ειδικές υπηρεσίες, τραπεζίτες,
«ειδικούς» σύμβουλους…
Ένα πολύ απλό παράδειγμα της
καθημερινότητάς μας, για να καταλάβουμε, είναι το εξής: Ψηφίζεται νόμος που απαγορεύει το κάπνισμα σε
δημόσιους χώρους, (δεν εξετάζουμε εδώ την ορθότητα ή μη του νόμου, αλλού είναι
το αξιοσημείωτο). Το απαγορεύει λοιπόν και δίνει μάλιστα την δυνατότητα στον
«απλό πολίτη», να καταγγείλει, να «καρφώσει» τον παραβάτη, παίρνοντας τηλέφωνο
σε συγκεκριμένο αριθμό. Ταυτόχρονα όμως, αυτός ο ίδιος ο νομοθέτης με τις δικές
του ενέργειες έχει φέρει την χώρα ολάκερη σε δεινότατη οικονομικοκοινωνική θέση,
έχει φέρει το πάνω-κάτω και στα πρόθυρα της παντελούς εξαθλίωσης! Και έχουμε
πάλι αυτόν τον «απλό πολίτη», αντί να καταγγείλει και να δρά δυναμικά γι’ αυτή
την εξέλιξη, να ποιεί την νήσσαν, να κωφαλαλεύει, να εθελοτυφλεί!
Τον
έχει φέρει λοιπόν σε τέτοιο σημείο το σύστημα ώστε να θεωρεί την
καπνοπαραβατικότητα, σημαντικότερο έγκλημα από το έγκλημα που συνετέλεσε, όχι
μόνο στην προσωπική του εξαθλίωση αλλά και σε όλη την κοινωνία, ο…νομοθέτης!
Τα βάζει δηλαδή
με αυτόν που έκοψε (ηθελημένα ή άθελα) ένα κλαράκι από το δέντρο, την ίδια
στιγμή που ένας άλλος καίει ολόκληρο το δάσος και που αυτός ο άλλος είναι ο…
δασάρχης!
Έχει καταφέρει ο
εξουσιαστής να μετατρέψει τις σκεπτόμενες και κριτικές οντότητες σε άβουλες
υπάρξεις, σε πειθήνια όργανα, σε «ζώντα» ρομπότ. (Τι να την κάνει λοιπόν,
εμμέσως πλην σαφώς, την πανάκριβη ρομποτική τεχνολογία, όταν μπορεί να
μετατρέψει ανέξοδα τον άνθρωπο σε ρομπότ χρησιμοποιώντας την «πειθώ»;;;). Άς
είναι καλά οι «λειτουργοί» των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) που υπηρετούν
άψογα τα σχέδια του εξουσιαστή. Αυτοί μαζί με τους άλλους «σπουδαίους
λειτουργούς», τους εκπαιδευτικούς και τους νομικούς, συνθέτουν τον σκελετό, τον
βασικό κορμό, που έχει αναλάβει την εκπλήρωση των σχεδίων του «μεγαλειότατου». Έχει
καταφέρει ο εξουσιαστής να μετατρέψει μια κοινωνία που ζούσε με όμορφα όνειρα,
απλά όνειρα και με απλές αλλά σπουδαίες αξίες, σε μία μάζα συμπαγή που εκφράζει
τον όχλο, την χάβρα, τον παραλογισμό, τη βία, την απάτη, τη λήθη, την ασέβεια,
την αδιαφορία και μύρια άλλα στοιχεία που δεν έχουν καμμία σχέση με αυτό που
ονομάζουμε «πολιτισμό».
Το μέτρο έχει χαθεί, η υπερβολή στα ύψη και
το μάρκετινγκ του εξουσιαστή έχει κάνει καλά τη δουλειά του….
Ελάχιστες είναι
οι φωνές εκείνες που ακούγονται(;) σποραδικά, πότε εδώ και πότε εκεί. Μα έτσι
όπως είναι διασκορπισμένες μέσα στον πολύβουο αυτόν μηχανισμό –την σύγχρονη
κοινωνία δηλαδή- στην ουσία δεν ακούγονται και αν τύχει να ακουστούν, θα
χαρακτηριστούν «γραφικές» και «λοξές»…
Έχει καταφέρει το
μάρκετινγκ του εξουσιαστή να ρίξει το κοινωνικό σύνολο σε έναν πνευματικό
λήθαργο, στον οποίο η άδηλη εικονική πραγματικότητα «υποβασταζόμενη» από τα
«εξειδικευμένα κεντρίσματα» που διοχετεύει στα εγκεφαλικά κύτταρα ο
εξουσιαστής, να μετατρέπει τον άνθρωπο σε έναν άβουλο σάκκο, που αποδέχεται
χωρίς καμμία σκέψη αμφισβήτησης αυτό που του προσφέρει το σύστημα. Να βλέπει το
μαύρο άσπρο, τη νύχτα μέρα.
Το είχε χτυπήσει
και αυτό το καμπανάκι ο «φουκαράς» ο Ηράκλειτος, όταν είχε πεί:
«Για τους
ξυπνητούς, ο κόσμος είναι ένας και κοινός ενώ ο καθένας
από τους κοιμισμένους
καταφεύγει στον δικό του κόσμο!».
(Τοις εγρηγορόσιν ένα και
κοινόν κόσμον είναι,
των δε
κοιμωμένων έκαστον εις ίδιον αποστρέφεσθαι)
Αυτό επιθυμεί και
ο εξουσιαστής. Ένα «κοιμισμένο» κοινωνικό σύνολο. Και το μπολιάζει κάθε μέρα με
τις… «προσφορές» του. Ο στόχος είναι ξεκάθαρος, διαυγέστατος! Θέλει να ξεκόψει
παντελώς τον άνθρωπο από εκείνη την εποχή κατά την οποία «φύτρωσαν» οι ρίζες
εκείνες που ανέδειξαν το πνεύμα του, την υπόστασή του, την ύπαρξή του. Θέλει να
δημιουργήσει έναν άνθρωπο-κατασκεύασμα, που θα «λειτουργεί» με τα δικά του
μέτρα και σταθμά, με τις δικές του επιταγές.
Μα το φωνάζω εδώ και τριάντα χρόνια και θα στο φωνάζω
άνθρωπε μέχρι να πάψει η πνοή μου:
«Όποιος
τις ρίζες του ξεχνά χάνει τις αρετές του
και
όποιος τις κόβει τις σκοτώνει!».
Θα μου πείς, φίλε
μου, πως υπάρχουν οι εκλογές και πως στο χέρι μας είναι να αλλάξουμε τα
δεδομένα. Ναι…, μα σου εξήγησα κάποια πράγματα μόλις τώρα. Στα τελευταία όμως
20 χρόνια, το πολιτικό μάρκετινγκ έχει καταφέρει να κάνει το ρουά ματ. Απλά όσα
συμβαίνουν σήμερα στη γειτονιά μας και όχι μόνο, αφορούν απλές διαδικασίες για
την ολοκλήρωση του «μεγαλόπνοου» σχεδίου. Η σύγχυση που υπάρχει μέσα στα
«βομβαρδισμένα» από κάθε είδους «γνώση» στα κεφάλια, έχει φέρει το επιθυμητό
αποτέλεσμα για λογαριασμό του εξουσιαστή. Έχουν αντιστραφεί τα δεδομένα φίλε
μου. Ο σημερινός πολίτης έχει «χάσει τη μπάλλα». Δεν έχει καμμία σχέση με τον
Αθηναίο πολίτη της εποχής του Περικλέους. Το έχει καταγράψει με σαφήνεια στα
σχόλιά του στον «Περικλέους Επιτάφιο» του Θουκυδίδη, των εκδόσεων «ΖΗΤΡΟΣ», ο
συγγραφέας κ. Ιωάννης Αχ. Μπάρμπας:
«…οι Αθηναίοι έχοντας βαθειά
επίγνωση των κρισίμων περιστάσεων κρίνουν
και αξιολογούν αυτές και προχωρούν στην πραγματοποίηση των αποφάσεων,
που λαμβάνουν ως ελεύθεροι και φρόνιμοι πολίτες και όχι ως άβουλοι εκτελεστές
εντολών των ολίγων».
Έχει λοιπόν την
ίδια βαρύτητα η κριτική σκέψη του σύγχρονου Έλληνα πολίτη;
Μόνο ένα ισχυρό πνευματικό σοκ ίσως
μπορέσει να τον κάνει να αντιληφθεί και να κατανοήσει τι στην πραγματικότητα
συμβαίνει.
Η ζωή είναι πολύ
απλή. Ξάστερη και ξεκάθαρη. Και στη μέρα της και στη νύχτα της. Το βλέπουμε και
στα ζώα και στα φυτά. Ακόμα και στα… άψυχα! Η μοναδική εξαίρεση είναι τελικά ο
άνθρωπος. Η μοναδική «μουτζούρα» πάνω στον πίνακα της ζωής είναι ο άνθρωπος. Το
μοναδικό όν που καταφέρνει να βρίσκεται -ταυτόχρονα σχεδόν- πότε στο ύψιστο και
πότε στο κατώτατο επίπεδο, είναι ο άνθρωπος. Το μοναδικό ον που αντιδράει
κακόπιστα και κακόβουλα στο φυσικό του περιβάλλον, είναι ο άνθρωπος. Γιατί
λάμπει ο ήλιος; Γιατί είναι χειμώνας; Γιατί μουγκρίζει ο ουρανός; Γιατί κάνει
μπε το αρνί; Γιατί κλάνει ο γείτονας; Γιατί με βοήθησε ο φίλος; Ποτέ δεν είναι
ευχαριστημένος με την φύση, με τον καιρό. Ο καιρός είναι…καιρός και ποτέ δεν
είναι καλός ή κακός. Καλή ή κακή είναι η αποδοχή από τον άνθρωπο.
Και ενώ λοιπόν
έχει την τάση να αντιδρά σε κάθε τι φυσικό και λογικό, εκεί που πραγματικά
οφείλει να δώσει βροντερό παρόν, σιγεί! Σιγεί και… «απουσιάζει»! Και αν το
φέρει η «τύχη» να γίνει συζήτηση, κουβεντούλα, για τα σημαντικά και πρωτεύοντα
θέματα με έναν «απλό πολίτη», θα πεί μονάχα τα λίγα μα χιλιοακουσμένα και
χιλιοξακουσμένα λόγια: «Ναι…, δε λέω… κι
εγώ θέλω ν’ αλλάξουν τα πράγματα, αλλά να…, τι μπορώ να κάνω εγώ;», «Θέλω αλλά
δε μπορώ…, δεν είμαι εγώ για τέτοια…, εγώ θα βγάλω το φίδι από την τρύπα;»,
«Εγώ είμαι μικρός…, άσε με εμένα…, εξ άλλου τι με νοιάζει; Αυτό που θέλω είναι
η ησυχία μου…, αυτά τα πράματα είναι για άλλους…, άλλοι τα κάνανε…, όχι εγώ…».
Και όταν έρχεται
ο καιρός μετά από μια τεράστια δυστυχία, ένας λαός βασανισμένος χάρις στην
θυσία κάποιων ολίγων «θεότρελλων», ν’ αναπνεύσει ελεύθερα και πάλι, αυτός ο
«απλός πολίτης» θα παρουσιαστεί με κομπορρημοσύνη και με «υπερήφανο» θράσος θα
ανακοινώσει: «Εμείς οι έτσι, οι αλλιώς,
οι τάδε…, είδες; Έχουμε παλληκαριά, έχουμε ψυχή, έχουμε ιστορία, είμαστε
ήρωες!».
Τον
κακό σου τον καιρό παλιομασκαρά που τολμάς να καπηλεύεσαι την θυσία εκείνων!
Που όταν ζούσαν κυνηγημένοι, αγωνιζόμενοι για ελευθερία και σου ζητούσαν ένα
κομμάτι ψωμί, εσύ σαν «απλός πολίτης» μέχρι «απλός ιερωμένος» τους ρουφιάνευες
στον οχτρό!
Να θυμίσω εδώ, μιάς και ξεχνάμε
εύκολα, τον Νικηταρά, που μετά τη μάχη στα Δερβενάκια, όταν τον πλησίασε ο
Υψηλάντης και τον ρώτησε γιατί δεν έχει λάφυρα, εκείνος με την απλότητα που τον
χαρακτήριζε του αποκρίθηκε: «Μα δε
πολεμάμε για λάφυρα πριγκηπά μου!» Και όταν μετά την απελευθέρωση και το
νεοσύστατο ελληνικό κράτος ανάσαινε πλέον ελεύθερα, ο Νικηταράς, ο κατά κόσμον
Νικήτας Σταματελόπουλος και πασίγνωστος σαν «τουρκοφάγος», ξέρεις τι απολάμβανε
φίλε μου; Την …επαιτεία! Ναι! Όπως το ακούς! Ήταν ανάμεσα στο πλήθος των
επαιτών στον Πειραιά που είχαν πάρει άδεια από τις αρχές να επαιτούν δύο φορές
την εβδομάδα σε συγκεκριμένο χώρο. Και όταν μια μέρα τον αναγνώρισε ένας Άγγλος
αξιωματούχος και τον ρώτησε γιατί επαιτούσε, ο Νικηταράς του απάντησε πως δεν
επαιτούσε αλλά του άρεσε να βλέπει τους συμπατριώτες του να απολαμβάνουν την
ελευθερία τους. Είχε και υπερηφάνεια βλέπεις. Κατάλαβε ο Άγγλος με τι είδους
χαρακτήρα είχε να κάνει, συγκινήθηκε κι έφυγε. Την άλλη μέρα όμως ξαναπέρασε
από εκεί, αδιάφορα δήθεν και χωρίς να μιλήσει άφησε να πέσει ένα πουγκί με
«καλό» χρήμα μέσα, τάχα ότι του γλύστρισε και προχώρησε. Έμεινε άναυδος όμως
όταν ο Νικηταράς του φώναξε και του είπε: «Ε,
κύριος, σου έπεσε το πουγκί, πάρτο γρήγορα γιατί υπάρχουν και κλέφτες εδώ!»
(Αφιερωμένο το περιστατικό αυτό σε
έναν κοντοχωριανό του Νικηταρά και πασίγνωστο πολιτικό του σήμερα του οποίου το
όνομα το ψιθυρίζουν όλοι όταν μιλούν για πάρα πολύ χρήμα, αλλά κανείς και από
καμμία κομματική παράταξη το αναφέρει επίσημα…, κανείς!)
«Σ’ αυτή τη χώρα ο ήλιος, τ’ άστρα με το
φεγγάρι,
τα σύγνεφα, ο ουρανός, η γης μ’ αυτή τη
χάρη,
μια αγκαλιά, όλα μαζί, κόρη με
παλληκάρι…,
μα ο κόσμος στη διχόνοια, στων ισχυρών
τ’ αλώνια!»
(Γιώργος
Δουζένης)
Αλήθεια τι είναι
Γνώση; Τι είναι Παιδεία; Τι είναι Επιστήμη; Τι είναι Πολιτισμός; Τι είναι Αξία;
Τι είναι Αρετή; Τι είναι Αγαθό; Τόσες άπειρες στο διάβα του χρόνου έννοιες,
σκέψεις, ερωτήσεις καταγεγραμμένες και μη, που καταδείκνυαν το μεγαλείο του
ανθρώπινου νού, που πήγαν χαμένες; Τι πήγε στραβά; Τι θέλει τελικά ο άνθρωπος στη ζωή του; Γιατί πετάει στον βόρβορο
κάθε αξία και έχει σημαία κάθε άθλιο; Γιατί προτιμάει τον πόλεμο από την ειρήνη;
Γιατί βγάζει νόμους αφού δεν τους σέβεται; Γιατί έχει δάσκαλους αφού οι μαθητές
δεν…μαθαίνουν; Γιατί ενώ όλα γίνονται στο όνομα της δημοκρατίας (τι λέξη κι
αυτή…, από ιδανικό, καταλαμβάνει απλά μια θέση στο λεξικό) και καταλήγουν εν
τέλει στην ωφέλεια της ολιγαρχίας του εξουσιαστή, αυτό γίνεται αποδεκτό και δεν
υπάρχει αντίδραση;
Μιλούν και
εξανίστανται οι λειτουργοί-υπηρέτες (κοινώς πολιτικοί) του εξουσιαστή και
διαμαρτύρονται λέγοντας πως είναι βία η πράξη εκείνων που τους πέταξαν
γιαούρτια και αυγά… Και γι αυτή την συμπεριφορά των «λειτουργών-υπηρετών» του
«εύνομου κράτους» έναντι του πολίτη, με μέτρα λίαν επιεικώς χαρακτηριζόμενα
δυσβάσταχτα και ανάλγητα, η οποία συμπεριφορά είναι στην πραγματικότητα βιασμός
συνειδητός και κατ’ εξακολούθησιν, τι έχουν να πούν;;;
Είναι βία το να πετάξω ένα γιαούρτι και δεν είναι βία να μου κλείνει τη
δουλειά, να με καταστά άνεργο, να μου παίρνει το σπίτι, να με πετάει στον
δρόμο;;; Δεν είναι βία να θέλει να μου χρεώσει και τον αέρα που αναπνέω;;; Δεν
είναι βία να μου κάνει σμπαράλια τα όνειρα;;; Δεν είναι είναι βία η εξαθλίωση
της κοινωνίας;;;
Γιατί λοιπόν η
κοινωνία ανέχεται να την βιάζουν; Γιατί δεν ξεσηκώνεται; Γιατί ο άνθρωπος
«επαναστατεί» επειδή κάποιος πάει να του «φάει» τη θέση σε κάποια ουρά ή στο
παρκάρισμα; Και γιατί δεν επαναστατεί όταν η ύπαρξή του βρίσκεται στην
εξαθλίωση από τις ενέργειες του αδίστακτου εξουσιαστή;;;
Χρήσιμο νομίζω
είναι να σου θυμίσω σε αυτό το σημείο και μια φράση που έχει λεχθεί κατά
καιρούς, σχολιάζοντας κάποιοι δυσμενώς την δεδομένη στιγμή το πολιτικό
γίγνεσθαι, μιλώντας για «ποδοσφαιροποίηση» της πολιτικής.
Στο ποδόσφαιρο
όμως αγαπητοί ειδήμονες δεν υπάρχει περίπτωση ούτε ο προπονητής ούτε οι
ποδοσφαιριστές να παραμείνουν στην ομάδα όταν είναι αναποτελεσματικοί. Είτε
παραιτούνται είτε απολύονται. Είδατε να συμβαίνει αυτό στον χώρο της πολιτικής;
Και εδώ είναι άλλο ένα στοιχείο, ένα πραγματικό κοινωνικό φαινόμενο που
συμβαίνει και με ρίχνει από τα σύννεφα. Αφού δεν ανέχεται ο φίλαθλος τον κακό
προπονητή και τον κακό ποδοσφαιριστή στην ομάδα του, πως λοιπόν ανέχεται τον πρωθυπουργό,
τον υπουργό και τον πολιτικό γενικά που έχει καταστρέψει ολόκληρη τη χώρα;::
Τι κατάφεραν οι
πολιτικές και θρησκείες τα τελευταία 2000 χρόνια; Πες μου ωρέ άνθρωπε, τι
κατάφεραν; Πες μου ρε φίλε, τι ζόρι τραβάει ο άνθρωπος και μια ζωή που είναι
απλή, απλούστατη, την μετατρέπει σε έναν κυκεώνα φρενοβλάβιας; (Άς θυμηθούμε
εδώ τον «εθνάρχη» Νο2, που είχε κάνει μια «βαρυσήμαντη» δήλωση:
« Η χώρα είναι ένα
απέραντο φρενοκομείο!». Δεν μας είπε όμως ποιος δημιούργησε αυτό το
φρενοκομείο, όπως δεν μας είπε πως ο ίδιος ήταν μεγαλομέτοχος αυτού του
φρενοκομείου!) Οπωσδήποτε δεν είναι τυχαίο που το θέατρο γεννήθηκε σε αυτή την
έρμη μα συνάμα τόσο ιστορική χώρα…
Ένα από τα
«σπουδαία επιτεύγματα» των πολιτικών είναι που κατάφεραν να στήσουν μπροστά σε
μία οθόνη έναν λαό, να τους παρακολουθεί αδιάκοπα όταν αυτοί εξαπολύουν τα
«πυρά» τους ο ένας στον άλλο, κατηγορώντας ο καθένας τους τον πολιτικό του
αντίπαλο και χωρίς να αναλαμβάνει ποτέ κανείς τους την ευθύνη που του ανήκει.
Πάντα ευθύνονται οι άλλοι. Είναι λοιπόν, σα να παρακολουθεί ο λαός ένα παιχνίδι
επιτραπέζιας αντισφαίρισης (πινγκ-πονγκ) χωρίς τελειωμό. Αποτέλεσμα; Τραγικό!
Γιατί σίγουρα παθαίνεις ένας είδος μαλάκυνσης όταν κουνάς το κεφάλι σου δεξιά
κι αριστερά χωρίς σταματημό! Τύφλα να έχουν τα κινέζικα βασανιστήρια…
Και μιάς και αναφέρθηκα
στην λέξη «ευθύνη», θα ήθελα να σημειώσω εδώ κάτι που μου είχε επισημάνει το
1985 ένας ξένος, ένας Γάλλος. Ο Ζαν Πωλ Αγκόν (Jean Paul Agon), εμπορικός διευθυντής
της L’ oreal στην
Ελλάδα τότε και νυν πρόεδρός της στην μητρική στο Παρίσι σήμερα. «Στην Ελλάδα
έμαθα», μου είχε πεί, «μία πολύ σπουδαία λέξη που δεν υπάρχει στη δική μου
γλώσσα, αλλά ούτε και σε καμμία άλλη, την λέξη «ευθύνη. Υπάρχει βέβαια το
ρεσπονσαμπιλιτέ (responsabilite)
αλλά αυτό έχει να κάνει με την «υπευθυνότητα» και όχι με την «ευθύνη». Άλλο να
είσαι υπεύθυνος και άλλο να έχεις την ευθύνη και η σπουδαία αυτή έννοια
δυστυχώς δεν είναι κατανοητή από τους περισσότερους». Και εντελώς αυθόρμητα του
απάντησα: «Μην στενοχωριέσαι κύριε Αγκόν γι αυτό το πράγμα, εδώ οι πολιτικοί
στην Ελλάδα που είναι Έλληνες (αλήθεια…,είναι;) και δεν κατανοούν τη σημασία
της! Πόσο μάλλον οι ξένοι». Και η αλήθεια είναι φίλε μου, πως έννοιες όπως η
ευθύνη και το φιλότιμο δεν διδάσκονται σε μέρη όπου επικρατεί η αναλγησία,
ακόμα και αν έχουν γεννηθεί εκεί.
Γιατί λοιπόν
εξυψώνει και «αποθεώνει» τις υπο-λειτουργίες, τις επί μέρους λειτουργίες/αξίες
και όχι την πρωταρχική ουσία της βασικής λειτουργίας/αξίας; Η εξύψωση και
αποθέωση στο πνεύμα, στον πολιτισμό, στον άνθρωπο, δεν υφίσταται και δεν
επιτυγχάνεται όταν μόνο στις επί μέρους λειτουργίες της βασικής και κυρίαρχης
ιδέας δίνουμε σημασία και αξία.
Τι εννοώ… Υπάρχει
ένα άθλημα, το ποδόσφαιρο. Είμαι οπαδός της μπάλλας, όχι της ομάδας. Η κυρίαρχη ουσία/αξία στο ποδόσφαιρο είναι η μπάλλα
και όχι η ομάδα. Και γνωρίζουμε πολύ καλά κι εσύ κι εγώ, πως η μία και μοναδική
προσωπικότητα, ο ένας παίκτης, είναι εκείνο το στοιχείο που αναδεικνύει όχι
μόνο την ομάδα αλλά το ίδιο το άθλημα. Να αναφέρω και κάποια παραδείγματα, όχι
πως δεν τα ξέρεις, τα ξέρεις και τα παραξέρεις. Απλά για να μην ξεχνάμε. Στην
τύχη θα αναφέρω μερικά. Διαγόρας, Σπύρος
Λούης, Πελέ, Γκάλης, Χατζηπαναγής… Αυτές οι σπουδαίες προσωπικότητες
ανέδειξαν την ουσία/αξία. Όχι μόνον τις ομάδες τους και τα αθλήματά τους αλλά
γενικά το αθλητικό ιδεώδες. Τέτοιες
προσωπικότητες οφείλουμε να έχουμε ως πρότυπα στον αθλητικό χώρο για να
μπορούμε να παράγουμε αξίες που εξυψώνουν το ιδεώδες και όχι «προσωπικότητες»
που το μόνο που παράγουν είναι βία, απαξίωση και πρεζόνια στις κερκίδες…
Είμαι οπαδός της
ζωής, όχι του χωριού, της πόλης, του βουνού, της θάλασσας, της δουλειάς, του
κόμματος…
Και ο εξουσιαστής
δε θέλει να σκέφτομαι έτσι επ’ ουδενί λόγω. Γιατί το να σκέφτομαι με αυτόν τον
τρόπο, υποδηλώνει ότι πρέπει να έχω αυτοσεβασμό και σεβασμό σε ό, τι με
περιτριγυρίζει, σε ό, τι συνυπάρχει με εμένα. Ο εξουσιαστής μιλάει για
παγκοσμιοποίηση χρησιμοποιώντας λέξεις και ιδέες που υπάρχουν στις σκέψεις και
στα όνειρα των ανθρώπων, με απώτερο σκοπό όμως την χαλιναγώγηση του ανθρώπινου
είδους και όχι μόνον, για τα δικά του συμφέροντα. Μετακινεί πληθυσμούς με
διάφορες προφάσεις (άσχετα αν οι μετακινούμενοι πιστεύουν ότι ενεργούν
αυτόνομα, είπαμε πιο πριν, πολιτικό μάρκετινγκ, ασκήσεις επί χάρτου…), για να
επιτυγχάνει πιο εύκολα την σύγχυση. Και σε ρωτώ εσένα που «χτυπιέσαι»
ιδεολογικά και αλτρουιστικά υπεραμυνόμενος της συγκεκριμένης παγκοσμιοποίησης:
Έχω το δικαίωμα να έρχομαι
σπίτι σου είτε μόνος μου είτε με μια σύντροφο είτε οικογενειακώς και να ενεργώ
όπως εγώ γουστάρω; Και αντίθετα, έχεις και εσύ αυτό το δικαίωμα στο δικό μου
σπίτι;
Εγώ δεν την βλέπω
έτσι την παγκοσμιοποίηση. Είπα πιο πριν… Αυτοσεβασμός και σεβασμός. Και μετά
προχωράμε. Προχωράμε με άμιλλα και ανθρωπιά. Απλό είναι!
Πάμε μια παρέα να
διασκεδάσουμε. Να φάμε, να πιούμε, να χορέψουμε. Και όλοι μας ούτε τρώμε το
ίδιο, ούτε πίνουμε το ίδιο, ούτε χορεύουμε το ίδιο. Έτσι δεν είναι; Άλλος τρώει
μπριζόλα και άλλος χόρτα, άλλος πίνει μπύρα και άλλος κρασί, άλλος χορεύει
σούστα και άλλος καλαματιανό. Αλλά… Όλοι είμαστε μαζί και διασκεδάζουμε!
Καταλαβαινόμαστε τώρα, ναι;
Και ονειρεύονται
οι άνθρωποι… Και καλά κάνουν γιατί είναι άνθρωποι! Ονειρεύονται την ευτυχία,
την θαλπωρή, την αγάπη, τον έρωτα. Και γράφουν εκατομμύρια σελίδες για τούτες
τις σπουδαίες-μα την αλήθεια!- λέξεις, που δεν είναι απλές λέξεις. Είναι
ανώτερες έννοιες-ιδέες υπέρλαμπρες.
Όμως… Όμως εδώ
είναι που κάνουν το λάθος. Αναλώνονται στο να γράφουν τι είναι αυτές οι
σπουδαίες λέξεις-έννοιες, τι σημαίνουν, τι μεγαλείο προσφέρουν, τι…,τι…,τι…, ένα
σωρό τι. Για ποιόν λόγο σου λέω είναι λάθος να αποδώσουν με τόση «ένταση»
λεκτικά ή γραπτά; Επειδή προσωπικά πιστεύω πως τούτα τα σπουδαία νοήματα δεν
περιγράφονται με λόγια και με κείμενα. Απλά τα νοιώθεις, τα αισθάνεσαι. Και τα
νοιώθεις στο 100%, μόνον όταν φτάσεις στην υπέρτατη βαθμίδα ως άνθρωπος. Και
αυτό δεν συμβαίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Όχι κεραυνοβόλα. Δεν είναι
λαχείο, δεν είναι οι ακτίνες του ήλιου μια παγερή ημέρα, δεν είναι δυό υπέροχα
μάτια. Όχι! Και ούτε χρειάζονται σπουδές σε ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με
την έννοια της πιστοποίησης μέσω ενός πτυχίου. Το να είσαι αριστούχος της
Φιλοσοφικής Σχολής δεν σημαίνει ότι είσαι και φιλόσοφος, ή σωστότερα κατά την
γνώμη μου, σοφός. Αυτό που χρειάζεται είναι πολύ απλό. Ο άνθρωπος να είναι
…ανθρώπινος…
Αυτές οι έννοιες
δεν «συσκευάζονται», δεν μπαίνουν σε καλούπια, όπως θέλουν να ισχυρίζονται οι
ισχυροί της όποιας πολιτικής, της όποιας θρησκείας και οι όποιοι επαϊοντες.
Γιατί απλά τα σπουδαία αυτά νοήματα δεν κατασκευάζονται, δεν είναι υλικά
προϊόντα. Είναι όπως αυτό που λέμε Θεό. Δεν είμαστε σε θέση να πούμε και να
ορίσουμε τι είναι Θεός. Απλά το νοιώθουμε. Νοιώθουμε πως υπάρχει μια ανώτατη
αρχή, ένας δημιουργός, που δεν είναι σε θέση το μυαλό μας να «συλλάβει» αυτήν
την υπέρτατη αλήθεια. Απλά το νοιώθουμε σαν ανθρώπινο είδος εδώ και χιλιάδες
χρόνια, προτού καν αναπτύξουμε το πνεύμα. Ενστικτωδώς!
Το ίδιο συμβαίνει
και με την λέξη «ζωή». «Τόλμησε» ο
άνθρωπος να δώσει στο μάθημα της Βιολογίας τον ορισμό της ζωής. Μα είναι φύσει
αδύνατον να αποδώσει τον ορισμό, τον πλήρη ορισμό της ζωής. Γιατί; Επειδή είναι
μέρος της ζωής. Γέννημά της, προϊόν της. Μόνο αυτό που ονομάζουμε
Θεό/Δημιουργό, μπορεί να αποδώσει τον πλήρη ορισμό της ζωής. Επειδή αυτός είναι
που δημιούργησε την ζωή. Εδώ είναι χρήσιμο να θυμηθούμε μια γνωστή έκφραση που
χρησιμοποιούμε: «…ξεπέρασε τον εαυτό του…», η οποία είναι μια λεκτική υπερβολή,
απλά και μόνο για να καταδείξουμε την σπουδαιότητα μιας εξαιρετικής
προσπάθειας. Η αλήθεια όμως είναι πως αυτό δεν είναι λογικά εφικτό. Είναι σα να
λέμε ότι ξεπεράσαμε τον Θεό. Γίνεται;
Από την καρέκλα δεν φτιάχνεται καναπές. Το αντίθετο ναι. Το
ρυάκι δεν γίνεται ποταμός, ο ποταμός όμως μπορεί να γίνει ρυάκι. Όμως! Πολλά
ρυάκια μαζί όταν ενωθούν μπορούν να δημιουργήσουν ένα ποτάμι μεγάλο και πλωτό
και συνάμα ήρεμο…, μία μεγάλη και ωφέλιμη δύναμη!
Όλα αυτά τα
γνωρίζει άριστα και ο εξουσιαστής και το κοινωνικό σύνολο. Από την πιο
«προηγμένη» μέχρι την πιό «υποβαθμισμένη» κοινωνική ομάδα-εθνότητα. Κατανοεί
άριστα την πραγματική του θέση στο σύμπαν ο άνθρωπος. Αλλά…, αλλά.
Σ’ αυτό το σημείο
υπεισέρχεται ένας σημαντικός παράγοντας. Οι αντίθετες έννοιες. Οι πασίγνωστες
εκφράσεις θετικό-αρνητικό, υπέρ-κατά, ύψος-βάθος, ζενίθ-ναδίρ, καλό-κακό,
ευτυχία-δυστυχία, αγάπη-μίσος και ούτω καθεξής. Οι θετικές λοιπόν καταστάσεις
επιδέχονται –ταυτόχρονα πολλές φορές, αν όχι πάντα- την σθεναρή αντίσταση ή και
επίθεση των αρνητικών καταστάσεων και αντίστροφα. Είναι πόλεμος. Ένας διαρκής
και αέναος αγώνας επιβίωσης. Και είναι ο μοναδικός αγώνας που δεν έχει νικητές,
παρά μόνον ηττημένους. Γιατί η ζωή είναι …θάνατος. Το «ουαί τοίς ηττημένοις»
ισχύει για όλους ανεξαιρέτως.
Προς τι λοιπόν η αλαζονεία του εξουσιαστή;
Κάπου εδώ θα
διαπιστώσεις φίλε μου –μιάς και οι σκέψεις τρέχουν αδιάκοπα στα μονοπάτια του
νού- πως συμβαίνει κάτι «παράδοξο» που έχει σχέση με το θέμα της θετικής και
αρνητικής ενέργειας. Πολύ συχνά αναφέρουμε την γνωστή ρήση «η ισχύς εν τη
ενώσει». Σωστά; Σωστά! Μπορείς λοιπόν να μου εξηγήσεις το γεγονός ότι κάποιες
φορές ολιγάριθμοι, σε σχεδόν μηδενική ποσότητα σε σχέση με την αντίπαλη πλευρά
(αν προτιμάς ποσοστά, κάτι μεταξύ 1% μέχρι 10%), να μπορούν να υπερνικούν
υλοποιώντας κάτι το φαινομενικά τουλάχιστον ακατόρθωτο και ίσως στο επίπεδο του
λεγόμενου υπερφυσικού; Που ανευρίσκεται αυτή η θετική ενέργεια με αυτό το
ποιοτικό μέγεθος; Και είναι τυχαίο ότι αυτού του είδους θετική ενέργεια,
εκπέμπεται και παρέχεται συνήθως από έναν; Και σε συνδέω φίλε μου με το σημείο
εκείνο της κουβέντας μας (ή του μονόλογου πιο σωστά, μιάς και σ΄έχω πάρει
μονότερμα όπως λέμε στην ποδοσφαιρική γλώσσα), στο οποίο σου τόνισα το θέμα της
προσωπικότητας, εκείνης της προσωπικότητας που είναι ικανή να οδηγήσει στην
επίτευξη του ποθητού αποτελέσματος. Εδώ πάλι συνδέεται αυτόματα το θέμα των
αντιθέτων και αυτό επειδή υπάρχουν οι προσωπικότητες που πληρούν τις
προϋποθέσεις να εκπληρώσουν τους στόχους τους και εκείνες που λειτουργούν ηθικά
για το κοινόν όφελος αλλά και εκείνες που λειτουργούν ανήθικα για ίδιον όφελος.
Μη βιαστείς φίλε
μου να σκεφτείς πως καταλήγουμε σε ουτοπία. Όχι! Δεν θα πέσουμε στο σαιξπηρικό
δίλημμα «να ζει κανείς ή να μην ζει, ιδού η απορία». Ούτε θα μείνουμε αδρανείς
διαβάζοντας αυτό που είχε πει ο μεγάλος μας ζωγράφος Ν. Γύζης : «..θέλω να κάνω
κάτι να αποθεώσω την Ελλάδα αλλά δε μπορώ γιατί είναι πολλοί αυτοί που την
…ξεθεώνουν!» (Εξ άλλου ο ίδιος με το έργο του έθεσε ένα ακόμα λιθαράκι στο
οικοδόμημα «Ελληνικός Πολιτισμός»). Το ερώτημα πρέπει να είναι ένα: «Πώς
μπορούμε να ζήσουμε ωραία και καλά; Η δική μου έμμετρη απάντηση στον φίλο
Σαίξπηρ και στον φίλο Γύζη, είναι:
«Είναι
η ζωή σου μια στιγμή στού χρόνου το ταξίδι,
σταθμός χωρίς
αναμονή μα να την ζεις αξίζει».
Και ακριβώς γι
αυτόν τον λόγο, επειδή η ζωή αξίζει, οφείλουμε να έχουμε ορθάνοιχτα τα ώτα και τα
όμματα, μάτι κι αυτί! Και όχι μόνο. Να έχουμε -όσο είναι δυνατόν- σε πλήρη
λειτουργία και αισθαντικά εργαλεία με τα οποία ψυχανεμιζόμαστε ποικίλες
ενέργειες, θετικές και αρνητικές. Και μόνο με αυτόν τον τρόπο; Όχι. Ένα πολύ
βασικό και απαραίτητο εφόδιο-εργαλείο, είναι η γνώση. Και την γνώση την
προσλαμβάνουμε διαχρονικά, όχι μόνο με το πέρασμα του χρόνου μέσω των εμπειριών
που αποκομίζουμε ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί στην σύντομη μα τόσο σπουδαία
διαδρομή της ζωής μας, αλλά και με την παιδεία, την εκπαίδευση, την σύζευξη της
θεωρίας με την πράξη για να έχουμε αποτέλεσμα και του παρελθόντος με το
«αεικίνητο» παρόν για να έχουμε μέλλον. Γι αυτό σου μίλησα πρωτύτερα φίλε μου
για τις ρίζες που οφείλουμε να μην ξεχνάμε για να μην είμαστε σαν ξερριζωμένο
δέντρο στη δίνη του ανέμου.
Σήμερα, απαρχές
του 21ου αιώνα, έχουμε να αντιπαλέψουμε ξανά με γίγαντες, κύκλωπες,
εκατόγχειρες, τιτάνες, λερναίες ύδρες, για τον απλούστατο λόγο ότι έχουμε
πετσοκόψει πολλές από τις ρίζες μας στο πέρασμα των αιώνων, εκδηλώνοντας συχνά
μία αυτοκαταστροφική τάση στο όνομα του …πολιτισμού!
Πρωταρχική μας
λοιπόν απαίτηση η παιδεία! Επειδή είναι κάτι που δεν αφορά μεμονωμένες
κοινωνικές ομάδες, αφορά όλους μας! Επειδή έτσι «χτίζεται» το πνεύμα, σαν ένας
Παρθενώνας με την άψογη αρμολόγησή του, ο μηχανισμός εκείνος που προσδοκά το
ηθικώς θετικό αποτέλεσμα. Με αυτόν τον τρόπο η σύζευξη της άριστης
προσωπικότητας με το «η ισχύς εν τη ενώσει» θα εξυψώσει το λήμμα «άνθρωπος», το
λήμμα «πολιτισμός». Να μην επιτρέψουμε το λήμμα «άνθρωπος» να μεταλλαχθεί σε…
«άνθρωπο-λύμμα»!
Και εδώ θέλω να
σου θυμίσω πάλι εκείνο το «αγρίμι», τον «φουκαρά» τον Ηράκλειτο, που είχε πεί: «Είτε προς τα πάνω πάμε είτε προς τα κάτω,
στον ίδιο δρόμο είμαστε».
Και θα σου θυμίσω
και το τραγούδι εκείνο των Ελλήνων, που λέει: «Δυό πόρτες έχει η ζωή, άνοιξα μια και μπήκα…».
Και θα σου θυμίσω
και λίγη αριθμητική: +1, +2, +3, +4…και -1, -2, -3, -4…, ανάμεσά τους το μηδέν.
Και τα τρία αυτά στοιχεία (ρήση Ηράκλειτου, στίχοι τραγουδιού
και οι αριθμοί) έχουν άμεση σχέση.
Ξεκινάμε τη ζωή
μας από το μηδέν, πάντα. Φαντάσου τώρα την κλίμακα ενός θερμόμετρου, με τις
θετικές και αρνητικές ενδείξεις. Το πρώτο βήμα το κάνουμε «ανοίγοντας» την
πόρτα προς τα πάνω, προς το σύν (+) ή το κάνουμε «ανοίγοντας» προς τα κάτω,
προς το πλήν (-). Αυτές είναι οι δύο πόρτες (της ζωής). Η διαδρομή όμως –όπως
και στο θερμόμετρο- είναι μία, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω (Ηρακλείτια
ρήση). Σε εμάς απομένει να επιλέξουμε την κατεύθυνση, την ιδανική «πόρτα» που
πρέπει να ανοίξουμε. Το πρόβλημα όμως είναι, ότι δεν γνωρίζουμε ποια είναι η
σωστή κατεύθυνση (θετική πλευρά) εξ αρχής. Γιατί ναι μεν στο θερμόμετρο
διακρίνουμε τις ενδείξεις, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή τις βλέπουμε από ψηλά,
είμαστε έξω από αυτό, όπως ακριβώς συμβαίνει με αυτό που ονομάζουμε Θεό και που
θεωρούμε ότι μας βλέπει από ψηλά. Εμείς όμως βρισκόμαστε μέσα στη διαδρομή, γι
αυτό δεν μπορούμε να κατανοήσουμε άμεσα ποια κατεύθυνση της διαδρομής συνεχίζει
αψεγάδιαστα, άσφαλτα, σωστά και ποια με «λακκούβες», με λάθη…
Έχουμε να
επιλέξουμε λοιπόν ανάμεσα σε τρείς λύσεις (όχι σε δύο!). Ή πάμε προς τα πάνω ή
προς τα κάτω ή …παραμένουμε αδρανείς, στο μηδέν! Δηλαδή δράση θετική, δράση
αρνητική ή αδράνεια. Και το πρόβλημα κατ’ εμέ είναι όταν βρισκόμαστε σε
κατάσταση αδράνειας. Όταν βαδίζει ο άνθρωπος στην κατεύθυνση συν (+), έχει
στόχο, έχει όραμα, βαδίζει σωστά, ενεργεί θετικά. Στην κατεύθυνση πλην (-)
είναι σαν χαμένος σε ομίχλη, βαδίζει εσφαλμένα, ενεργεί αρνητικά. Ενεργεί όμως
και αυτό συνεκδοχικά σημαίνει και ελπίδα, επειδή η ελπίδα γεννιέται όταν
καταλαβαίνουμε ότι «χανόμαστε». Όταν όλα είναι «μέλι-γάλα», η ελπίδα δεν
υφίσταται παρά μόνον ελάχιστα, επιφανειακά. (Και δεν είναι καθόλου τυχαίο που
την ελπίδα μαζί με την πίστη την παρατηρούμε στον μέγιστο βαθμό στους ανθρώπους
που δοκιμάζονται σκληρά στην ζωή τους και όχι σε εκείνους που ζουν μέσα στη
χλιδή.)
Η αδράνεια όμως είναι εκείνη που
αιχμαλωτίζει και θέτει το Είναι μας σε κατάσταση νάρκης, όχι χειμερίας αλλά
πνευματικής. Ούτε καν νάρκης στρατιωτικής. Το πάτημά της θάνατος, θα μου
πείς. Ναι! Αλλά και «λύτρωση»! Ο πνευματικός θάνατος είναι ο χειρότερος και όχι
ο σωματικός! Γι αυτό προσπαθεί ο ποιητής να σε συνεγείρει λέγοντάς σου:
«Πνευματικός
συναγερμός το σύνθημά μας τώρα,
αν θέλουμε ν’
αξιωθεί και πάλι αυτή η χώρα,
να έρθει η
μέρα Έλληνα και πάλι να γελάς,
άλλο σκοτάδι
δεν χωρά, εδώ είναι η Ελλάς!».
Δεν σου τα λέω
επειδή έτσι μου «κάπνισε». Σου τα λέω επειδή νοιώθω το χρέος και αισθάνομαι το
δέος απέναντι στην Ιστορία μα και συνάμα ιστορία μου και ιστορία σου. Είναι η
ιστορία όλων μας!
Είναι στιγμές που
η αντίληψή μου, οι αισθήσεις μου, μοιάζουν με σούπα, με ρύζι λαπά, με λίπος
ακατέργαστο. Γιατί; Επειδή δεν μπορώ να κατανοήσω τα αντανακλαστικά και την
συμπεριφορά του κοινωνικού (;) συνόλου απέναντι στα γεγονότα εκείνα τα οποία
τον οδηγούν ξεκάθαρα προς την εξαθλίωση χωρίς καμμιά αντίσταση και αντίδραση.
Ψυχανεμίζομαι
μερικές φορές, «παρουσίες» στην ατμόσφαιρα και συλλογάμαι: «Δε μπορεί…, κάτι
υπάρχει εδώ…, κάτι στον αέρα που αναπνέω, κάτι στον ουρανό της μέρας και της
νύχτας. Κάτι που μοιάζει να ενεργεί ενάντια στη φύση, στη λογική, στην αλήθεια,
στο ανυπέρβλητο αυτό αγαθό που λέγεται «ζωή». Είναι σα να υπάρχουν όντα, αόρατα
και αθόρυβα, πέρα από την σφαίρα της λογικής. Ή πάλι καμμιά φορά έχω την
αίσθηση πως υπάρχουν δυό λογιών άνθρωποι. Άνθρωποι
φυσικοί και άνθρωποι … «προγραμματισμένοι», μηχανικοί! Δε ξέρω…, δε κατέχω…
Αλλά! Αλλά γνωρίζω και κατέχω πολύ καλά αυτό που αισθάνομαι, αυτό που
οσφραίνομαι, αυτό που γεύομαι, αυτό που σκέφτομαι, αυτό που γροικοθωρώ!
Όσον αφορά όμως
τον ίδιο τον άνθρωπο, θα επαναλάβω κι εγώ το γνωστό «άβυσσος η ψυχή του
ανθρώπου». Για μένα, το χάος του ανθρώπινου νού, αν δεν το ξεπερνά, τουλάχιστον
συμβαδίζει με το χαώδες μέγεθος του σύμπαντος. Τόσο πολύ… Είναι όπως λέμε σε
κάποιες περιπτώσεις, σε ό, τι αφορά τον άνθρωπο, η επιστήμη σηκώνει ψηλά τα
χέρια. Ο Θεός δε γνωρίζω τι «κάνει»…, άς αναλάβει εκείνος…
Κατά την ταπεινή
μου όμως γνώμη, ο Θεός δεν φέρει καμμία ευθύνη για όσα πράττει ο άνθρωπος και
προφανώς δεν έχει και καμμία συμμετοχή στα έργα των ανθρώπων. Και αν
επικαλούμαστε τη βοήθεια του Θεού, αυτό από μόνο του δεν φτάνει, πρέπει εμείς
να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και την ενεργό δράση. Όπως ακριβώς ειπώθηκε στην
αρχαιότητα (στη μάχη του Μαραθώνα, αν θυμάμαι σωστά):
«Συν Αθηνά και χείρα κίνει»
Τα προβλήματα
στην ανθρωπότητα προέρχονται από τους ίδιους του ανθρώπους. Και για μένα κάθε
πρόβλημα έχει λύση, αν δεν υπάρχει λύση σημαίνει ότι κάπου έχουμε κάνει λάθος.
Άλυτο πρόβλημα ισοδυναμεί με μη πρόβλημα. Και όταν λέμε πρόβλημα κυριολεκτικά
τι εννοούμε; Βρισκόμαστε «πρό βλήματος», μπροστά από ένα βλήμα που έρχεται
καταπάνω μας. Πρέπει λοιπόν να βρούμε διέξοδο να το αποφύγουμε ειδ’ άλλως θα
μας σκοτώσει. Να βρούμε διέξοδο σημαίνει να βρούμε λύση στο …πρόβλημα!
Γι αυτούς τους
ενδεικτικούς λόγους, γιατί σίγουρα υπάρχουν περισσότεροι, θεωρώ τον πνευματικό
συναγερμό ισότιμο της επανάστασης. Γιατί η επανάσταση δεν έχει να κάνει μόνο με
όπλα. Η επανάσταση δεν γεννιέται στα κανόνια και στις βόμβες.
Η επανάσταση γεννιέται μέσα στον νού, στην καρδιά και στην
ψυχή! Και αν χρειαστεί να «πέσει και κανα μπερντάκι», δε πειράζει, γιατί όπως
πάλι συχνά λέμε…
«κι ο άγιος φοβέρα
θέλει!».
Επανάσταση λοιπόν!!!
Γιώργος Δουζένης
Ιανουάριος 2012 μ.Χ.
